Jan Paweł II prorok Bożego Miłosierdzia

Ks. Andrzej Witko

Dnia 30 listopada 1980 r., w pierwszą niedzielę Adwentu, w trzecim roku pontyfikatu, Papież Jan Paweł II ogłosił swą drugą encyklikę: O Bożym Miłosierdziu – „Dives in misericordia”. W tym samym dniu, w czasie modlitwy „Anioł Pański”, Ojciec Święty wskazał główne powody przygotowania tego dokumentu: „Pragnąłem bardzo, ażeby z pierwszą niedzielą Adwentu złączyło się ogłoszenie encykliki «Dives in misericordia», której głównym celem jest przypomnienie miłości Ojca objawionej w całym mesjańskim posłannictwie Chrystusa, poczynając od Jego przyjścia na świat, aż po paschalne misterium Jego krzyża i zmartwychwstania (…). Kościół i świat potrzebuje miłosierdzia, które oznacza miłość mocniejszą niż grzech i wszelkie zło, w jakie uwikłany jest człowiek i jego ziemskie bytowanie”.

Geneza „Dives in misericordia”

W swej ostatniej książce „Pamięć i tożsamość”, wydanej niemal dwadzieścia pięć lat po ogłoszeniu „Dives in misericordia”, Ojciec Święty bardziej szczegółowo przedstawił genezę powstania tej encykliki, odkrywając nieznane większości wiernych tło: „Refleksje zawarte w «Dives in misericordia» były owocem moich doświadczeń duszpasterskich zdobytych w Polsce, a w sposób szczególny w Krakowie. Przecież tam znajduje się grób Siostry Faustyny Kowalskiej, której Chrystus pozwolił być szczególnie natchnioną wyrazicielką prawdy o Bożym Miłosierdziu. Prawda ta ukształtowała w Faustynie niezwykle bogate życie mistyczne. Była to osoba prosta, niewykształcona, a mimo to ludzie czytający «Dzienniczek» jej objawień zdumiewają się nad głębią mistycznego doświadczenia, które w nim się zawiera. Mówię o tym dlatego, że objawienia Siostry Faustyny, skoncentrowane na tajemnicy Bożego Miłosierdzia, odnoszą się do czasu przed II wojną światową. To jest właśnie ten czas, w którym powstawały i rozwijały się owe ideologie zła, jakimi były nazizm i komunizm. Siostra Faustyna stała się rzeczniczką przesłania, iż jedyną prawdą zdolną zrównoważyć zło tych ideologii jest ta, że Bóg jest Miłosierdziem – prawda o Chrystusie miłosiernym. I dlatego, powołany na Stolicę Piotrową, czułem szczególną potrzebę przekazania tych rodzimych doświadczeń, które z pewnością należą do skarbca Kościoła powszechnego”.

Krakowskie spotkania z Siostrą Faustyną

Rzeczywiście tajemnica Bożego Miłosierdzia była szczególnie bliska Ojcu Świętemu Janowi Pawłowi II – Karolowi Wojtyle – już od wczesnych lat młodości. Pracując w czasie II wojny światowej w fabryce Solvay, jak sam wyznał podczas swej ostatniej pielgrzymki do Polski, w 2002 r., często nawiedzał leżący obok łagiewnicki „Józefów” – klasztor Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia, w którym zaledwie kilka lat wcześniej prowadziła świątobliwe życie i została pochowana Apostołka Bożego Miłosierdzia – Siostra Faustyna Kowalska. To właśnie w czasie dramatycznych dni wojny Orędzie Bożego Miłosierdzia, przekazane przez prostą zakonnicę z Łagiewnik, stawało się coraz bardziej znane, niosąc nadzieję milionom wiernych. Młody Karol Wojtyła, przychodzący w drewnianych butach do klasztornej świątyni, modlił się przed zawieszonym wówczas obrazem Jezusa Miłosiernego, pędzla Adolfa Hyły, i z pewnością brał udział w uroczystym nabożeństwie do Miłosierdzia Bożego w trzecie niedziele miesiąca.

Droga na ołtarze

Rozwijający się niezwykle żywiołowo kult Bożego Miłosierdzia został jednak przerwany przez wydanie dekretu Świętego Oficjum w listopadzie 1958 r., który w marcu następnego roku został opublikowany w formie „Notyfikacji”, zakazującej praktykowania nabożeństwa do Miłosierdzia Bożego w formach podanych przez Siostrę Faustynę. Na takie stanowisko Stolicy Apostolskiej wpłynęło przede wszystkim zawierające rozliczne błędy dostarczone do Watykanu tłumaczenie „Dzienniczka”, a także niewłaściwe rozpowszechnianie kultu Miłosierdzia Bożego, bez stosownych podstaw teologicznych, nadmiernie eksponujące postać Siostry Faustyny. Choć wobec obowiązującego zakazu obawiano się podjęcia procesu informacyjnego Apostołki Bożego Miłosierdzia, jednakże sprawa ta leżała na sercu arcybiskupowi krakowskiemu Karolowi Wojtyle. Przebywając w Rzymie w czasie trwania II Soboru Watykańskiego, zasięgnął on opinii prefekta Świętego Oficjum, kard. Ottavianiego, który zachęcił do pilnego podjęcia procesu ze względu na żyjących świadków i możliwość zebrania pełnej dokumentacji. Proces informacyjny dotyczący życia i cnót Siostry Faustyny przeprowadzono w latach 1965-67 i już w kilka miesięcy po jego zakończeniu otworzono w Rzymie proces beatyfikacyjny. Kard. Karol Wojtyła szczególną wagę przywiązywał do analizy pism Siostry Faustyny, dlatego też prosił o ich teologiczne opracowanie znakomitego dogmatyka – ks. prof. Ignacego Różyckiego. Ten jednakże, nie mając przekonania do prywatnych objawień, ustawicznie odmawiał. Kiedy wskutek nieustannego nalegania Metropolity Krakowskiego sięgnął wreszcie do „Dzienniczka” Siostry Faustyny, oczarowany jego głębią, przygotował liczące ponad 500 stron opracowanie pism krakowskiej Mistyczki. Chcąc zapobiec błędom interpretacji i przekładu, napisał tekst w języku francuskim, który walnie przyczynił się do uchylenia w kwietniu 1978 r. zakazu dotyczącego nabożeństwa do Miłosierdzia Bożego i wkrótce został opublikowany przez Kongregację do Spraw Świętych jako fundamentalny dokument w procesie beatyfikacyjnym. Ten właśnie maszynopis wykorzystał Ojciec Święty Jan Paweł II w czasie pracy nad redakcją encykliki „Dives in misericordia”. Obok Siostry Faustyny należałoby jeszcze wskazać drugą postać, która fascynowała Karola Wojtyłę od lat młodości. Był to Adam Chmielowski, Brat Albert, który porzucił karierę malarską, by stać się świadkiem miłosierdzia wobec najuboższych. Ze zdumieniem odkrywamy, iż medytacje młodego Karola Wojtyły nad ideą miłosierdzia Bożego i ludzkiego, zawarte w pisanym tuż po II wojnie światowej dramacie „Brat naszego Boga”, rozbrzmiewają z mocą w papieskiej encyklice o Bożym Miłosierdziu.

Zawierzenie świata Bożemu Miłosierdziu

Kanonizując Siostrę Faustynę 30 kwietnia 2000 r., Jan Paweł II ustanowił w całym Kościele Święto Bożego Miłosierdzia, prosząc Boga przez pośrednictwo Świętej z Krakowa, „abyśmy mogli pojąć głębię Bożego Miłosierdzia i abyśmy osobiście go doświadczyli i świadczyli o nim braciom”. Dopełnieniem tego aktu było uroczyste zawierzenie świata Bożemu Miłosierdziu, dokonane przez Ojca Świętego Jana Pawła II dnia 17 sierpnia 2002 r. Przypomniał on wówczas wspólnocie Kościoła powszechnego prawdę o Bożym Miłosierdziu i w nowo konsekrowanej świątyni w Łagiewnikach – nazwanej przez niego „światowym centrum kultu Chrystusa Miłosiernego” – zawierzył „losy świata i każdego człowieka” Bogu Ojcu Miłosiernemu, który objawił swą miłość w Synu, Jezusie Chrystusie, i wylał ją na nas w Duchu Świętym, Pocieszycielu. Dnia 2 kwietnia 2005 r., po Mszy św. z uroczystości Bożego Miłosierdzia, która właśnie się rozpoczynała, Ojciec Święty Jan Paweł II o godz. 21.37 ujrzał oblicze miłosiernego Boga, które kontemplował przez całe swe życie.

"Niedziela" 15/2010

Editor: Tygodnik Katolicki "Niedziela", ul. 3 Maja 12, 42-200 Czestochowa, Polska
Editor-in-chief: Fr Jaroslaw Grabowski • E-mail: redakcja@niedziela.pl