24 lutego 1963 r. wojska gen. Mariana Langiewicza stoczyły pod Małogoszczem jedną z największych bitew powstania styczniowego. Klęska bitwy, rozproszenie oddziału, powstańcze tułacze losy stały się inspiracją powieści Stefana Żeromskiego „Wierna rzeka”. O historycznej spuściźnie, lekcji patriotyzmu, pamiątkach i zobowiązaniach dyskutowano w Małogoszczu przez kilka dni w ramach obchodów 150 rocznicy bitwy.
Reklama
24 lutego - dokładnie w rocznicę bitwy sprawowano Mszę św. w parafialnym kościele pw. Wniebowzięcia NMP w intencji powstańców i poległej wówczas ludności cywilnej. „...W nieładzie cofają się ku rzece..., spada jak burza konna jazda kpt. Jaszowskiego..., inni przeprawiają się przez Łosośnę...” - wspominał proboszcz ks. Henryk Makuła, apelując, aby obchody stały się prawdziwą lekcją patriotyzmu dla młodego pokolenia. Przypomniał także, że powstanie dla wielu było drogą do świętości, np. dla Adama Chmielowskiego - św. Brata Alberta. Eucharystii przewodniczył kanclerz kieleckiej kurii, ks. prał. Andrzej Kaszycki. W homilii przypomniał, jak ważne jest życie społeczne i narodowe budowane w oparciu o Dekalog i wartości, cytował słowa Jana Pawła II, apelował o krzewienie uczuć patriotycznych. - Powstania narodowe miały na celu odbudowanie domu polskiego na trwałych fundamentach - Bogu, Chrystusie, Maryi - mówił. Zauważył także, że powstanie miało sens, bo ukształtowało narodowego ducha i uczyło, że „ciągle należy powstawać wobec krzywdy”.
Pomóż w rozwoju naszego portalu
W uroczystej Eucharystii uczestniczyli m.in.: starosta jędrzejowski Edmund Kaczmarek, władze lokalne, kombatanci, delegacje zakładów pracy (w tym największego - Lafarge Cement S.A.) oraz szkół, które w Małogoszczu noszą imiona związane z powstaniem styczniowym: LO im. Bohaterów Powstania Styczniowego oraz Szkoły Podstawowej im. 24 lutego 1963 roku. Szkoły zaangażowały się w oprawę liturgiczną uroczystości. Przybyły także poczty sztandarowe: szkolne, kombatanckie, strażackie, zakładowe.
W ramach niedzielnych obchodów zorganizowany także został złaz turystyczny „Po małogoskiej ziemi” - dla uczestników były do wyboru trzy ok. 10-kilometrowe trasy. Odbył się także koncert Reprezentacyjnego Zespołu Artystycznego Wojska Polskiego w Zespole Szkół Ogólnokształcących w Małogoszczu.
Mszę św. poprzedziła modlitwa na mogiłach powstańczych na cmentarzu parafialnym, gdzie złożono wiązanki kwiatów i zapalono znicze.
Jerzy Wojarski przyjeżdża tutaj rokrocznie. Od lat mieszka w Kielcach, ale pochodzi z Małogoszcza, jego pradziadowie byli w powstaniu, ojciec był uczestnikiem wojny polsko-bolszewickiej. - Ja dobrze pamiętam powstańców. Trzech z nich pod koniec lat 30. prowadzałem na pochody 3-Majowe - opowiada, pokazując mogiły i wskazując miejsca, gdzie rozegrała się małogoska bitwa.
Reklama
Obchody 150. rocznicy bitwy pod Małogoszczem trwały przez kilku dni. Rozpoczęły się już 21 lutego w Krakowie. W konferencji naukowej zorganizowanej w Collegium Maius Uniwersytetu Jagiellońskiego wzięli m.in. udział rektor uczelni prof. Wojciech Nowak, prezes Polskiej Akademii Umiejętności - prof. Andrzej Białas oraz historycy m.in. z Krakowa, Lwowa oraz Wrocławia. Sesja dotyczyła genezy i przebiegu powstania styczniowego.
Z kolei 22 lutego w Małogoszczu odbyła się kolejna konferencja naukowa. Wśród tematów poruszanych podczas jej trwania dominowały wątki związane z samą bitwą i jej okolicznościami. Prof. Wiesław Caban z Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, specjalizujący się w powstańczej problematyce, mówił np. o poglądach i postawach ziemian z okolic Małogoszcza wobec powstania, a dr Krzysztof Ślusarek (UJ) - omawiał m.in. znaczenie kobiet w powstaniu. W konferencjach uczestniczyło łącznie 20 prelegentów (m.in. z Krakowa, Warszawy, Torunia, Gdańska, Łodzi, Lublina, Wrocławia, Kielc).
Burmistrz Jan Głogowski ocenia pozytywnie społeczny odzew wobec sesji i w ogóle obchodów rocznicy. - Wykłady odbywały się przy wypełnionych po brzegi salach. Społeczeństwo ziemi małogoskiej autentycznie żyje tymi szczególnymi obchodami - mówi, podkreślając zaangażowanie samorządu, szkół, parafii i zakładów pracy. Konferencji towarzyszyła wystawa fotograficzna „Meandry Wiernej Rzeki”.
23 stycznia dla uczestników małogoskiej sesji naukowej zaproponowano wycieczkę po miejscach, które 150 lat temu były areną starć oddziałów Mariana Langiewicza z carską armią. Objazd obejmował Małogoszcz, Rembieszyce, Krzcięcice, Jędrzejów.
Bitwa pod Małogoszczem odbyła się 24 lutego 1863 r. i była jedną z największych i najkrwawszych bitew powstania styczniowego, zakończoną klęską Polaków. 2,5 tysięczny oddział gen. Mariana Langiewicza został w niej pokonany przez Rosjan, którzy na powstańców uderzyli z kilku stron. Źródła historyczne mówią o co najmniej 300 zabitych i 500 rannych po stronie powstańczej oraz o 200 zabitych Rosjanach. Polacy zostali pochowani na wzgórzu Babinek (cmentarz).