Jedni misjonarze odwiedzają ojczyznę dla podreperowania zdrowia, bo opieka medyczna u nas, w co może trudno uwierzyć, stoi wyżej niż w krajach, w których pracują. Inni przyjeżdżają, aby spotkać się z rodziną, przyjaciółmi albo ze swoją wspólnotą diecezjalną czy zakonną, a jeszcze inni - ze zwykłej tęsknoty za krajem, choć są i tacy, którzy tak wrośli w swoje środowisko pracy, że nie odczuwają potrzeby kontaktu z ojczyzną. Dla tych, którzy spędzają wakacje w ojczyźnie, Centrum Formacji Misyjnej w Warszawie organizuje rokrocznie atrakcyjne spotkanie z prelekcjami znakomitych osobowości Kościoła, imprezami kulturalnymi i wizytami u prominentnych przedstawicieli władz państwowych. Tam właśnie spotkałem trzech niebanalnych misjonarzy, którzy z entuzjazmem głoszą Dobrą Nowinę na trzech kontynetach.

Ucięty palec ks. Stanisława

Pochodzący z Lublina ks. Stanisław Stanisławek, misjonarz z Kamerunu, którego uwiecznił w słynnym cyklu reportaży pt. „Heban” Ryszard Kapuściński, żartuje nawet wtedy, gdy opowiada o swoim wypadku. Wydarzył się 11 maja tego roku, kiedy ks. Stanisław ciął piłą drzewo potrzebne do budowy wznoszonego przezeń kościoła w parafii Bouam, we wschodnim Kamerunie. Piła to niebezpieczne narzędzie, bo wykonuje 12 tys. obrotów na minutę. Misjonarz zawsze znakomicie dawał sobie z nią radę, ale tego feralnego dnia w pobliżu piły znalazła się szmata, która nawinęła się na tarczę, powiększając pole rażenia. Szmata przyciągnęła lewą rękę ks. Stanisława tak, że piła obcięła mu mały palec. Misjonarz nie rozpaczał. Niedługo po wypadku przekomarzał się z organistą: - Żadna strata, to był palec próżniak. - O, nie - zaprotesował muzyk - ten palec nazywa się: artysta.

Ks. Stanisław twierdzi, że choć eksperyment księży-robotników we Francji już dawno się przeżył, to model ten cały czas funkcjonuje na misjach. - Bo każdy z nas jest księdzem-robotnikiem - śmieje się misjonarz, który zbudował kilkanaście kaplic, plebanii i studni.

Na misje do Afryki wyjechał 37 lat temu. 11 lat przepracował w Zambii, od 26 lat jest w Kamerunie. Kościół w tym kraju wszedł w drugie stadium organizacji. Z powodu wielu powołań tworzy się małe, czasowe parafie. - Jak tutaj przyjechałem, w mojej diecezji zastałem siedem czasowych parafii, które obsługiwało siedemdziesięciu misjonarzy. Dzisiaj, po 25 latach, jest odwrotnie: parafii jest siedemdziesiąt, a misjonarzy siedmiu - wylicza ks. Stanisławek.

To efekt boomu powołaniowego wśród miejscowej ludności, który bardzo popierał biskup, z pochodzenia Belg. Polski misjonarz założył kilkanaście czasowych parafii, budując wszystko, co było potrzebne do ich funkcjonowania, a potem przekazywał księdzu Kameruńczykowi, który przychodził na gotowe.

Ks. Stanisławowi niełatwo było zrealizować swoje powołanie kapłańskie, a potem, jak mówi, „powołanie w powołaniu”, czyli pragnienie zostania misjonarzem. Był jedynakiem i jego mama długo nie mogła pogodzić się z faktem, że postanowił pójść do seminarium. Bardzo też przeżywała jego wyjazd do Afryki. Gdy przeszła na emeryturę, odważyła się przyjechać do syna. Afryka jej się nie podobała - była zbyt brudna i śmierdząca, ale, jak podkreśla ks. Stanisław, pozostawała pod wielkim wrażeniem kultury jej mieszkańców. Dzieci, o cokolwiek prosiły rodziców, czyniły to na kolanach, na przykład: „Ojcze, prosimy o piłkę”. Mama komentowała to słowami: - Synu, nasza religia jest im niepotrzebna. Oni już są dobrzy. To nam przede wszystkim potrzebne jest chrześcijaństwo.

Ks. Stanisław wie, że bycie dobrym to jeszcze nie wszystko, aby być w pełni chrześcijaninem. Ludzie muszą wiedzieć, kto jest źródłem dobra, i dlatego od 37 lat daje w Afryce świadectwo o Bogu.

Polski tandem z Rio de Janeiro

Pallotyn ks. Jan Sopicki na misje do Brazylii wyjechał w 1979 r. Pragnienie pracy w tym kraju rozbudził w nim świecki misjonarz - inżynier Władysław Dowbor, niezmordowany apostoł Amazonii. Tam właśnie chciał pojechać ks. Jan, ale pilne potrzeby duszpasterskie zatrzymały go na dłużej w Rio. Do Amazonii udał się dopiero po 25 latach pracy w Brazylii.

Przez 5 lat obsługiwał parafię o powierzchni 30 tys. km², zamieszkiwaną przez 15 tys. wiernych, skupionych w ponad 50 wspólnotach. Do najbardziej oddalonej kaplicy w interiorze trzeba było płynąć barką cztery dni. Koszt takiej wyprawy był ogromny, bo barka spala 5 l ropy na godzinę, a ubodzy parafianie, utrzymujący się jedynie z rybołóstwa, nie byli w stanie finansować podróży kapłana.

W centrum parafii, w Novo Airăo, ks. Jan prowadził ośrodek dla 250 biednych dzieci w wieku szkolnym. Zapamiętał widok, jak niektóre z nich przepływały wpław rzekę z garnkiem zupy dla rodzeństwa.

Dziś ks. Jan jest kustoszem sanktuarium Miłosierdzia Bożego w Rio de Janeiro, w parafii, gdzie funkcję proboszcza pełni jego młodszy brat, ks. Krzysztof Sopicki, zapalony kolarz, który jeszcze do dzisiaj uczestniczy w zawodach. (Lekarz zalecił mu uprawianie kolarstwa jak najdłużej, bo gdyby przerwał treningi, byłby to zbyt duży wstrząs dla organizmu i pojawiłyby się problemy zdrowotne).

Sanktuarium Miłosierdzia Bożego zbudował ks. Tadeusz Korbecki, pallotyn, który sam woził taczkami ziemię i wznosił mury, z pomocą miejscowej ludności.

Pallotyni, zgodnie ze swoim charyzmatem, szerzą stąd kult Miłosierdzia Bożego po całej Brazylii dzięki wydawanemu czasopismu i głoszonym rekolekcjom.

Początkowo szło im dość opornie nawet we własnej parafii. Dziś jest tam prężny ośrodek kultu Miłosierdzia Bożego. Parafia liczy 10 tys. wiernych, a na Święto Miłosierdzia przybywa dwa razy tyle ludzi. Dlatego uroczystości organizowane są na stadionie Maracanazinho.

Codziennie w sanktaurium odmawiana jest Koronka do Miłosierdzia Bożego, której towarzyszy komentarz. Transmitowana jest ona także przez diecezjalne radio „Catedral”, mające potężny zasięg.

W ubiegłym roku ks. Jan zorganizował I Kongres Miłosierdzia Bożego w Rio de Janeiro. Obecnie bracia Sopiccy ze swymi współpracownikami budują nowoczesne Centrum Miłosierdzia Bożego.

- W naszej pracy nie eksponujemy elementów polskich, ale nie da się mówić o kulcie Miłosierdzia Bożego z pominięciem św. Faustyny. Bogactwo duchowe jej „Dzienniczka” jest ogromne, staramy się je odkryć i przybliżyć naszym brazylijskim wiernym - mówi ks. Jan Sopicki.

Tam, gdzie ksiądz jest naprawdę szanowany

Ks. Mariusz Michalik jest kapłanem niezwykłym, birytualistą. Pracował w Polsce, na Ukrainie, we Włoszech, a obecnie jest w Sri Lance. Najpierw, w 1997 r., on, Polak, widząc potrzeby duszpasterskie Kościoła greckokatolickiego na Ukrainie, który wyszedł z katakumb po latach krwawego ucisku ze strony reżimu sowieckiego, postanowił przyjąć święcenia kapłańskie w obrządku bizantyjsko-ukraińskim. Kiedy jego przyjaciele dziwili się temu, odpowiadał: - Na pierwszym miejscu czuję się katolikiem, a dopiero później Polakiem. Jeśli się ma jedno serce, to trudno je rozdzielić.

W latach 1997-2003 r. pracował wśród grekokatolików w diecezji iwanofrankiwskiej na Ukrainie. Tam też założył Zgromadzenie Misyjne św. Andrzeja Apostoła, w którym jest obecnie dziewięciu zakonników - ks. Mariusz i ośmiu Ukraińców - kapłanów greckokatolickich. Zakonnicy oprócz zwykłych ślubów ubóstwa, czystości i posłuszeństwa składają także śluby wierności papieżowi i poświęcenia się pracy misyjnej.

W 2003 r., na zaproszenie biskupa Padwy, ks. Michalik udał się do Włoch, aby pracować wśród powiększającej się rzeszy emigrantów z byłego ZSRR. Był jedynym księdzem w diecezji, który znał rosyjski i ukraiński, dlatego ciągnęli do niego nie tylko grekokatolicy i łacinnicy, ale także prawosławni z Rosji, Ukrainy, Białorusi i Mołdawii. Zanim znalazł miejsce dla swego duszpasterstwa w miejscowych kościołach, spowiadał w parkach w czasie sjesty, kiedy emigranci mieli wolne. Podczas pobytu we Włoszech zorganizował tam dwanaście wspólnot greckokatolickich.

W diecezji Padwa pracowało dwunastu księży obcokrajowców. Jeden z nich, pochodzący ze Sri Lanki, zaprosił ks. Mariusza, aby pomógł mu w rozbudowie seminarium w Maravila w diecezji Chilaw. Polskiemu kapłanowi kończył się w 2009 r. kontrakt, więc przystał na propozycję.

Na Sri Lance, zdominowanej przez buddyzm, katolicy stanowią 8 proc. populacji. W diecezji Chilaw ten wskaźnik jest najwyższy w skali całego kraju i wynosi 34 proc. populacji. W niższym seminarium kształci się 102 kleryków, a w wyższym - ponad 60. W seminarium językiem wykładowym jest angielski, natomiast w parafiach używa się syngaleskiego i tamilskiego.

Na Sri Lance funkcjonuje następujący model: głównym ośrodkiem jest parafia centralna ze szkołą, której podlega 5-7 parafii filialnych. W diecezji Chilaw jest 46 parafii centralnych. W czasie ferii i świąt, także buddyjskich, księża niezatrudnieni w duszpasterstwie, tak jak ks. Mariusz, kierowani są do pomocy w parafiach centralnych.

Dawny Cejlon do niedawna uchodził za kraj tolerancji religijnej, gdzie rzadko dochodziło do nieporozumień na tle wyznaniowym. Sytuacja zmieniła się, gdy życiu społecznemu zaczęła nadawać ton partia fundamentalistycznych mnichów buddyjskich. Od stycznia tego roku zdewastowano ponad 50 kaplic chrześcijańskich różnych wyznań. Był także przypadek podpalenia benzyną tabernakulum. Atakom poddawani są również muzułmanie.

Ks. Mariusz jednak twierdzi, że taki obraz Sri Lanki nie odpowiada prawdzie. Buddyjscy mieszkańcy tego kraju okazują niewiarygodny wręcz szacunek dla osób żyjących w celibacie, bez względu na to, czy mają do czynienia z mnichem buddyjskim, czy z katolickim kapłanem. Duchowni są przepuszczani w kolejkach, w autobusach mają zarezerwowane dwa pierwsze miejsca.

Gdy mnich czy kapłan katolicki przychodzi na zgromadzenie publiczne, wszyscy wstają. Kiedy duchowny wchodzi do czyjegoś domu, ojciec rodziny klęka, dotyka jego stóp i prosi o błogosławieństwo. - Nikt w Sri Lance nie uważa tego za klerykalizm. Szacunek dla życia konsekrowanego Lankijczycy mają wpajany od dziecka - podkreśla ks. Michalik.