W sobotę i niedzielę 10 i 11 września br. do Świątnik, niewielkiej wsi pod Sobótką, już po raz szósty przybyło kilka tysięcy osób, by modlić się, wspominać przedwojenne, wojenne i późniejsze losy mieszkańców Wołynia i całych Kresów Wschodnich. Na spotkanie przybyli goście z Polski, Czech, Niemiec i Ukrainy.

Spotkanie, które łączy ponad podziałami, organizuje Towarzystwo Miłośników Kultury Kresowej, przy wsparciu środowiska wrocławskiego 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty Armii Krajowej. Gospodarzem, który przyjmuje gości, jest parafia pw. św. Józefa Oblubieńca w Nasławicach, do której należą Świątniki. Gospodarzami czują się sami mieszkańcy wsi, miejscowa szkoła, a także władze gminy, powiatu i regionu. W programie jak zawsze – modlitwa za żyjących i zmarłych Kresowiaków, apel poległych, w tym 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK, związanej z Niewirkowem, konferencje naukowe, rozmowy i wspomnienia, propagowanie wydawnictw o Kresach i akcji pomocy Polakom na Wschodzie, koncerty i wystawy o kulturze kresowej.

– Takie spotkania odbywają się także w Niemczech czy Czechach i fascynujące jest to, że w międzynarodowym gronie i nawet nie znając dobrze języków, mówimy o tym samym – mówi Jerzy Rudnicki z TMKK, nauczyciel historii.

– Naszą motywacją nie była nigdy nienawiść, lecz chęć łączenia, szukania takich form współpracy, które połączą nas i naszą pamięć o Kresach – mówią działacze TMKK na wstępie spotkania.

Co roku świątnickie świętowanie przybiera inny charakter. W tym roku zamysłem było upamiętnienie żołnierzy Cichociemnych. Kresowiacy wyrażali także wdzięczność za pierwszego beatyfikowanego kapłana zesłańca ks. Władysława Bukowińskiego oraz za 11 lipca, ustanowiony przez polski parlament Dniem Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II RP.

Zwieńczeniem dwudniowego spotkania była Msza św. pod przewodnictwem Metropolity wrocławskiego.

– Wielkim Bożym dziełem jest to, że dzisiaj możemy już mówić, a nie szeptać o tym wszystkim, co dokonało się na Kresach Wschodnich. Możemy mówić o tym strasznym ludobójstwie, o cierpieniu tam nagromadzonym, o męczeństwie – mówił abp Kupny, podkreślając, że wielkim dziełem Bożym jest także fakt spotkania w Świątnikach.

Matka Boża świątnicko-niewirkowska

W kościele w Świątnikach znalazł miejsce łaskami słynący jeszcze na Wołyniu obraz Matki Bożej Bolesnej, który przywieźli do Świątnik repatrianci z Niewirkowa na Wołyniu. Dziś Niewirków należy do parafii Korzec, skąd do Świątnik przyjechał ks. Waldemar Szlachta, góral z Podhala, posługujący od 3 lat w Korcu. – Nie wiedziałem nic o przedwojennym sanktuarium i obrazie, ale przyjechali do Korca Kresowianie z Wrocławia i przywieźli kopię obrazu. W miejscu kościoła za zgodą władz lokalnych postawili wielki baner, informujący, że tu było sanktuarium. Wygrzebałem z ruin kościoła niewirkowskiego kilka płyt posadzkowych. Dziś miejscowa ludność przychodzi w to miejsce, ludzie przynoszą kwiaty i znicze, klękają na posadzkach dawnej świątyni i modlą się patrząc na kopię obrazu Matki Bolesnej.

Cichociemny w drelichu

Gościem spotkania i współcelebransem uroczystej Mszy św. niedzielnej był ks. Tadeusz Isakowicz-Zalewski, który wspominał m.in. pierwszego beatyfikowanego kapelana zesłańców:

– Po raz pierwszy dziś kapłani mogą wypowiedzieć podczas Mszy św. imię ks. Władysława Bukowińskiego, ogłoszonego dziś w Karagandzie błogosławionym. On także był Cichociemnym, tylko że w sutannie, a czasem w drelichu.

Ks. Isakowicz-Zalewski wspomniał, że chorowity jeszcze jako kleryk kapłan spędził 13 lat i 5 miesięcy w więzieniach i łagrach, gdzie potajemnie nauczał katechizmu i historii Polski. W 1954 r. zesłany do Karagandy z obowiązkiem podjęcia pracy stróża prowadził tam tajne duszpasterstwo wśród Polaków, Rosjan Ukraińców i Niemców. – Przemierzając ogromne odległości, przybywał do chrześcijan i spowiadał ich: ustawiał w kolejkę najpierw tych, którzy 30 lat nie spowiadali się, później kolejnych zesłańców, a nierzadko udzielał zbiorowego rozgrzeszenia. Kiedy go zabrakło, ludzie rozkładali z czcią jego ornat na stole i odprawiali nabożeństwa – opowiadał ks. Zalewski.

Wielkie zobowiązanie wobec historii

Gospodarz spotkania, ks. Zbigniew Słobodecki przywołuje przesłanie papieża Franciszka, wypowiedziane podczas Światowych Dni Młodzieży w Polsce. – Przecież sam papież wzywa nas, a szczególnie młodych, do poznania i pamiętania o historii i przeszłości swoich najbliższych. Mówił do młodych w Krakowie, by porozmawiali najpierw ze swoimi dziadkami o historii, by poznali swoje korzenie.

O przekazywaniu młodemu pokoleniu wspomnień i przypominaniu o własnych korzeniach mówi też zaangażowany w TMKK Jerzy Rudnicki: – Lekcje historii o odsieczy wiedeńskiej w szkole zaczynam zawsze od wizyty u Hetmanki, czyli Matki Bożej Zwycięskiej w obrazie przywiezionym z Mariampola, który dziś króluje w kościele na Piasku.

Cichociemni

Tegoroczną ideą organizatorów było upamiętnienie Cichociemnych, komandosów Polskich Sił Zbrojnych, dowódców partyzanckich oddziałów na Kresach. – To były elitarna jednostka żołnierzy, świetnie wyszkolonych w Wielkiej Brytanii, których zawołaniem było: „Wywalcz Polsce wolność lub zgiń”. Przerzuceni na ziemie wschodnie organizowali oddziały partyzanckie, konsolidowali je, szkolili żołnierzy, którzy zaciągali się, mając czasem kilkanaście lat. Brawurowo walczyli i jednocześnie dbali o swoich żołnierzy, starając się przekazać im jak najwięcej ze swojego doświadczenia. Ci z nich, którzy przeżyli wojnę, zamiast świętować poddani zostali prześladowaniom i torturom w komunistycznym państwie – mówił ks. Słobodecki podczas Mszy św.

Na placu przed świątnickim kościołem odsłonięto tablicę upamiętniającą Cichociemnych, żołnierzy i dowódców partyzanckich oddziałów kresowych, komandosów Polskich Sił Zbrojnych, którą poświęcił abp Józef Kupny. Podczas odsłonięcia o komentarz poproszono prof. Henryka Słowińskiego, który jako 17-latek walczył w oddziałach partyzanckich AK pod dowództwem kpt. Władysława Kochańskiego ps. Bomba. Ze wzruszeniem opowiadał o nim: – Był dobrym człowiekiem i mądrym dowódcą.

Kolejne spotkanie w Świątnikach już za rok, ale pamięć o Kresach i działania Towarzystwa Miłośników Kresów Wschodnich – trwają cały rok.