Reklama

Kościół

Papieskie róże

Współcześnie papieże ofiarowują sanktuariom maryjnym róże wykonane z kosztownych materiałów jako wyraz czci i wdzięczności Matce Bożej. Historia tego daru jest jednak znacznie dłuższa i obfituje w wiele zaskakujących faktów.

Niedziela Ogólnopolska 21/2021, str. 40-41

[ TEMATY ]

papież

Wikimedia

Papież Franciszek ofiarowuje Matce Bożej Fatimskiej trzecią złotą różę

Papież Franciszek ofiarowuje Matce Bożej Fatimskiej trzecią złotą różę

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Złote róże są nadawane przez kolejnych następców św. Piotra już od ponad 900 lat. Po raz pierwszy ten cenny kwiat otrzymał hrabia Andegawenii Fulko IV w 1096 r. W ciągu wieków róże podarowano ponad 300 razy. Ostatnia, jak do tej pory, została przekazana sanktuarium maryjnemu w ?umuleu Ciuc (Rumunia) przez papieża Franciszka w czerwcu 2019 r.

Wygląd i symbolika

Dzieje tego wyróżnienia są związane z IV niedzielą Wielkiego Postu, zwaną „Laetare”. Tego dnia, co roku, papież przybywał z różą do jednej z rzymskich bazylik, składał ją na ołtarzu i głosił kazanie o jej symbolice; następnie wręczał ją któremuś ze współpracowników. W połowie XI stulecia żywe kwiaty zastąpiono dziełami z drogich kruszców, a namiestnicy Chrystusa zaczęli je dawać dostojnikom. W drugiej połowie XV wieku przyjął się zwyczaj poświęcania darów w niedzielę „Laetare” i przyznawania ich zazwyczaj żonom monarchów (rzadziej władcom). Obecnie papieże nie ofiarowują już kwiatów osobom.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

W ciągu wieków róże były upiększane. Początkowo wykonywano jeden kwiat. Z czasem zaczęto wkładać do niego klejnot (zwykle rubin lub szafir), dodawać gałązki z pączkami, listkami i kolcami, a niekiedy tworzyć krzak róży. Niektóre dzieła zawierają trzynaście kwiatów (dwanaście mniejszych i jeden większy), co symbolizuje Chrystusa wśród Apostołów. Kształt daru zależał od upodobań papieży i gustów danej epoki. Dzieła te mniej lub bardziej naśladują przyrodę. Róże były i są tworzone ze szlachetnych materiałów: złota, srebra i drogich kamieni. Dawniej namaszczano je wonnościami, dzięki czemu wydzielały przyjemny zapach.

Głęboki sens mają elementy kwiatów. Złoto symbolizowało Chrystusa, klejnot – Jego mękę, a woń – triumf nad grzechem i śmiercią. Róża (zwana „królową kwiatów”) oznacza też Matkę Bożą („Różę duchowną”), jest Jej poświęcona. Maryjna symbolika dominuje obecnie. Przykładowo – dar Pawła VI dla sanktuarium w Fatimie (1965 r.) odnosi się do tamtejszych objawień. Składa się z rozkwitłego kwiatu i pączka (symbole Maryi z Dzieciątkiem) oraz trzech listków – oznaczających świętych pastuszków. Całość oplata wstęga z dedykacją, a u dołu widnieje tarcza z herbem ofiarodawcy.

Zaszczytne wyróżnienie

Od połowy XIII wieku róże nadawano także kościołom. Dawniej otrzymywały je prawie zawsze włoskie (szczególnie rzymskie) świątynie, m.in. bazyliki: św. Piotra (co najmniej cztery razy), Santa Maria Maggiore i św. Jana na Lateranie (po dwa razy), Święty Dom w Loreto (trzy razy) oraz wiele katedr w Italii. Obecnie róże są przyznawane kościołom na całym świecie, zwłaszcza sanktuariom maryjnym, np. w Lourdes i Guadalupe (po dwa razy) oraz Fatimie i Aparecidzie (po trzy razy). Spośród współczesnych papieży Paweł VI ofiarował Matce Bożej cztery róże, Jan Paweł II – dziewięć, Benedykt XVI – aż dwadzieścia, a Franciszek – do tej pory sześć.

Reklama

Dawniej różne motywy kierowały papieżami, gdy decydowali o uhonorowaniu danej świątyni. Przykładowo – Paweł III podarował różę katedrze w Parmie, chcąc upamiętnić wizytę w tym mieście. Inni namiestnicy Chrystusa wyrażali w ten sposób cześć dla świętych, zwłaszcza św. Piotra za wybór na Stolicę Apostolską (Klemens VIII), albo Maryi (Grzegorz XIII). Dwa cenne kwiaty dla Bazyliki św. Piotra (od Pawła V i Urbana VIII) były związane z kolejnymi etapami jej budowy. Namiestnicy Chrystusa przyznawali róże katedrom we Włoszech także z uwagi na swoje pochodzenie (Siena – Aleksander VII, Urbino – Klemens XI), wcześniejsze sprawowanie urzędu biskupa (Spoleto – Urban VIII, Benewent – Benedykt XIII), przyjaźń z pasterzem diecezji (Genua – także Benedykt XIII), a nawet rozwiązanie problemów politycznych (Klemens XIV). Współcześnie dar ten wyraża maryjną pobożność papieży. Przyczyną uhonorowania może być też rocznica związana z kultem w świątyni. Z okazji stulecia objawień Matki Bożej kwiaty otrzymały sanktuaria w irlandzkim Knock (Jan Paweł II, 1979 r.) i Fatimie (Franciszek, 2017 r.).

Następcy św. Piotra często przekazują cenne dary podczas swoich pielgrzymek. Przykładowo – w 2007 r. Benedykt XVI odwiedził Brazylię i wtedy ofiarował złotą różę Matce Bożej z Aparecidy. To dzieło przedstawia roślinę z jedną łodygą, z której wyrasta kilka gałązek z czterema kwiatami (większymi i mniejszymi) oraz kilkunastoma listkami. Całość jest osadzona w wazonie z papieskim herbem.

Bardziej okazały jest dar Aleksandra VII dla katedry w Sienie (1658 r.). Róża waży ok. 2,5 kg. Zaprojektował ją słynny barokowy architekt i rzeźbiarz Gianlorenzo Bernini. Ma kilkanaście gałązek z kilkoma kwiatami oraz wieloma listkami. W największym kwiecie umieszczono szafir. Dzieło stoi na podstawie w kształcie góry (aluzja do papieskiego herbu).

W Polsce znajduje się pięć róż, które zostały podarowane świątyniom maryjnym. Dar dla Kalwarii Zebrzydowskiej ofiarował Jan Paweł II w 1987 r. Inny cenny kwiat, poświęcony przez Benedykta XVI, trafił do sanktuarium w Gostyniu w 2012 r. Z kolei Jasna Góra została uhonorowana przez trzech kolejnych papieży w latach 1979, 2006 i 2016. Druga z tych róż ma niezwykłą historię. Pierwotnie miał ją ofiarować Paweł VI w 1966 r., ale władze komunistyczne nie dopuściły do wizyty głowy Kościoła. Kwiat został przekazany Matce Bożej Częstochowskiej po 40 latach jako dar Benedykta XVI.

Podczas pisania artykułu korzystałem przede wszystkim z książki ks. Ryszarda Kurka Papieska złota róża 1095 – 2005 (Tarnów 2012).

2021-05-18 10:56

Ocena: +1 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Benedykt XVI: Kaplica Sykstyńska w modlitwie ujawnia całe swe piękno

[ TEMATY ]

papież

Benedykt XVI

ARTUR STELMASIAK

Kaplica Sykstyńska, kontemplowana w modlitwie jest jeszcze piękniejsza i autentyczniejsza; ukazuje się w całym swym bogactwie - powiedział Benedykt XVI podczas pierwszych nieszporów uroczystości Wszystkich Świętych, sprawowanej 31 października w tej najważniejszej z kaplic Pałacu Apostolskiego. Okazją po temu była 500. rocznica odsłonięcia fresków umieszczonych na jej sklepieniu, będących dziełem Michała Anioła.
CZYTAJ DALEJ

Wiliorze, Herody i szczodraki - te tradycje bożonarodzeniowe wciąż są żywe w Łódzkiem

2024-12-25 08:53

[ TEMATY ]

Boże Narodzenie

tradycje

woj. Łódzkie

Muzeum Etnograficzne

Kolędowanie od początku Adwentu aż po Trzech Króli, karmienie zwierząt opłatkiem w wigilijną noc, czy rzucanie owsem na świętego Szczepana Męczennika to do niedawna powszechne tradycje bożonarodzeniowe w Łódzkiem. Które z nich są wciąż żywe opowiedziała PAP Olga Łoś, etnolog z MAIE w Łodzi

"Wiele tradycji bożonarodzeniowych jest wspólnych dla różnych regionów, choć noszą różne nazwy. Głównie chodzi o kolędowanie. Grupy kolędników odwiedzające domy spotyka się najczęściej od Wigilii aż do Trzech Króli, ale to nie jest regułą" - powiedziała PAP Olga Łoś, etnograf z Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi.
CZYTAJ DALEJ

Bełchatów: pasterka pod przewodnictwem kard. Grzegorza Rysia

2024-12-25 12:00

[ TEMATY ]

archidiecezja łódzka

Ks. Paweł Kłys

- Minęło 2000 lat minęło od narodzin Jezusa, a powszechne jest przekonanie i wiara, że pokój możesz narzucić siłą na swoich warunkach! A Jezus mówi: nie narzucisz pokoju siłą! - mówił kard. Ryś.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję