Reklama

Niedziela na lato

Kujawy królowej Jadwigi

„Jeżeli kto, to wasza ziemia kujawska ma tytuły, ażeby wspominać królową wawelską, modlić się o jej beatyfikację, aby ją przechowywać we wdzięcznej pamięci... Żadnej ziemi polskiej nie poświęciła święta królowa tyle serca i umysłu, ile Kujawom...”.

Niedziela na lato 27/2022, str. VI

[ TEMATY ]

Kujawy

Andrzej Otrębski – Praca własna/wikimedia.org

Nieszawa, kościół św. Jadwigi Śląskiej – ośrodek czci królowej Jadwigi na Kujawach

Nieszawa, kościół św. Jadwigi Śląskiej – ośrodek czci królowej Jadwigi na Kujawach

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Takie przesłanie kard. Karola Wojtyły odczytał bp Julian Groblicki podczas uroczystości 500-lecia fary w Nieszawie w 1968 r. Kardynał Wojtyła, wielki czciciel i promotor kultu królowej Jadwigi, podkreślił jej związek z Kujawami – ziemią, na której poza Krakowem doznawała przez stulecia największej czci.

Związek królowej Jadwigi z Kujawami wynikał z tradycji rodzinnej. Była przecież wnuczką księżniczki kujawskiej Elżbiety, córki Władysława Łokietka (z małżeństwa Elżbiety z Karolem Robertem, królem Węgier, narodził się Ludwik – król Węgier i Polski, ojciec Jadwigi). Władysław Jagiełło, kilka miesięcy po ślubie, ofiarował Jadwidze Kujawy jako wiano.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Jadwiga była na Kujawach tylko dwa razy w sprawach państwowych, by pertraktować z Krzyżakami o odzyskanie zagrabionej przez nich ziemi dobrzyńskiej. Pierwszą podróż odbyła w czerwcu 1397 r. do Włocławka, z postojem po drodze w Raciążku. We Włocławku czekał na nią wielki mistrz Konrad von Jungingen. Królowa zażądała oddania ziemi dobrzyńskiej, na co Konrad się zgodził, ale w zamian wymagał zwrotu wyłudzonego przez zakon zastawu pieniężnego. Do porozumienia jednak nie doszło.

Kolejny zjazd Jadwiga zaproponowała w 1398 r. Tym razem przybyła na Kujawy z mężem, królem Władysławem. Wielki mistrz przysłał w zastępstwie komtura Johanna de Sayna. Przed spotkaniem królewska para zatrzymała się w Inowrocławiu, ale rozmowy odbyły się w Toruniu. Nie przyniosły jednak rezultatu i skończyły się dość dramatycznie. Jadwiga wpadła w gniew, ostro skarciła mistrza i zakon oraz przepowiedziała mu upadek. Zdarzenie to opisał Jan Długosz.

Jadwiga to królewskie imię

Kult królowej Jadwigi rozpoczął się tuż po jej śmierci. Do grobu w katedrze wawelskiej ruszyły pielgrzymki. Już w 1426 r. abp Wojciech Jastrzębiec powołał komisję do zbadania nadzwyczajnych łask otrzymywanych za jej wstawiennictwem. Poza Krakowem pierwszym miejscem upamiętniającym postać królowej stała się Nieszawa na Kujawach. Gotycka fara nosi wezwanie św. Jadwigi Śląskiej. Patronat ten był hołdem Jagiełły dla Jadwigi, otoczonej famą świętości, lecz jeszcze przez wieki nieuznanej oficjalnie przez Kościół. Fara nieszawska stała się ośrodkiem czci królowej Jadwigi na Kujawach. Posiada zespół przedstawień królowej, które świadczą o jej wiekowym kulcie na długo przed beatyfikacją. W górnej części wielkiego ołtarza widnieje kompozycja przedstawiająca królową przed ukrzyżowanym Chrystusem, który wyciąga do niej rękę. Podobne sceny znajdują się na jednym z malowanych zaplecków stalli (XVII wiek) i na feretronie. Jest to ilustracja Rozmowy Chrystusa z Jadwigą w typie sacra conversacione (święta rozmowa), a znanej z tradycji na przedstawieniu w katedrze wawelskiej. Na ścianie prezbiterium fary nieszawskiej widnieje fresk ukazujący Jadwigę, która uwalnia więźnia. Wreszcie cztery witraże przedstawiają herb Jadwigi, ją samą w szatach koronacyjnych, modlitwę królowej pod krzyżem i rozdawanie jałmużny ubogim. Aureole nad głową królowej umieszczone na jej wizerunkach świadczą, że od dawna uważana była za świętą.

Reklama

W Nieszawie wezwanie św. Jadwigi Śląskiej i związany z nim odpust odnoszono zwykle do królowej Jadwigi. Choć nigdy nie była w Nieszawie, zawsze utożsamiano ją z tą miejscowością. Kult w Nieszawie został odnotowany w dokumentach procesu kanonicznego jako dowód wielowiekowej czci. Co siódme dziecko w Nieszawie otrzymuje na chrzcie imię Jadwiga, w parafiach wiejskich diecezji włocławskiej – co dziesiąte, w parafiach miejskich – co czterdzieste. Bo na Kujawach znane jest powiedzenie: „Jadwiga to królewskie imię”. W diecezji włocławskiej istnieją jeszcze inne przedstawienia królowej Jadwigi: w kolegiacie w Sieradzu i kaplicy Sióstr Urszulanek, w kościołach parafialnych w Strzałkowie, Białkowie i Janiszewie.

Patronka chrześcijańskiej Europy

Z Nieszawy jest bardzo blisko do uzdrowiska w Ciechocinku i do wsi Raciążek, położonej malowniczo na wysokiej skarpie nadwiślańskiej. Znajdował się tam zamek biskupów kujawskich (zachowały się jego fragmenty), w którym osiem razy gościł Jagiełło na rozmowach z Krzyżakami. Przebywała w nim także krótko Jadwiga. W gotyckim kościele parafialnym przechowywany jest ornat, który, według tradycji, pozostawiła na pamiątkę.

Reklama

Z Raciążka królowa udała się do Włocławka, stolicy diecezji kujawskiej. To jedno z najstarszych biskupstw w Polsce, powstało w 1125 r. W katedrze Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny z XIV wieku znajdują się nagrobek bp. Piotra z Bnina dłuta Wita Stwosza i witraże Józefa Mehoffera, wybitnego artysty Młodej Polski.

Nie wiadomo, gdzie zatrzymała się Jadwiga w Inowrocławiu, ówczesnej stolicy Kujaw. Być może przy farnym kościele mariackim z XIII wieku. Ta kamienna świątynia zachowała swe surowe piękno i jest uważana za perłę architektury romańskiej.

W Toruniu przyjmowano Jadwigę w zamku krzyżackim. Został zburzony w 1454 r. przez mieszczan, co stało się hasłem do ogólnego powstania przeciw zakonowi. Do dziś zachowały się zabezpieczone dolne partie murów i jedna wieża.

Na koniec warto pokusić się o refleksję dotyczącą ponadczasowego znaczenia św. Jadwigi Królowej. Odgrywała w swoim czasie znaczną rolę polityczną, zaznaczyła się trwale i wybitnie w kulturze polskiej, a zarazem była Europejką, która otwierała drogę do jedności tego kontynentu, zasłużoną w dziele chrystianizacji Litwy. Myśl tę wyraził trafnie biskup włocławski Bronisław Dembowski w homilii wygłoszonej w Nieszawie we wspomnienie królowej Jadwigi, 8 czerwca 2000 r., podczas uroczystości wprowadzenia cząstki jej relikwii do kościoła farnego. Powiedział wówczas: – Chciałbym pokazać, jak tworzyła się w owym czasie jedność Europy. Jadwiga, córka Ludwika Węgierskiego, w którym była krew francuska, pochodził bowiem z dynastii Andegawenów, i Elżbiety, księżniczki bośniackiej. Z kolei matka Ludwika Węgierskiego była księżną kujawską, a Jadwiga została poślubiona Litwinowi, Władysławowi Jagielle. Mamy w tej jednej osobie obszar Europy. Wszystkie wymienione osoby szukały korzeni w Ewangelii. To jest istotnie ważne. Europa stanowi swego rodzaju jedność, niezależnie od wszelkich układów politycznych. Stanowi także jedność kulturową. Dlatego jedności Europy w pewnym sensie nie trzeba tworzyć, ona po prostu jest, i Polska znajduje się w tej jedności.

2022-06-29 06:16

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Toruń: Setna rocznica powrotu Pomorza i Kujaw do Macierzy

[ TEMATY ]

rocznica

Toruń

Bp Wiesław Śmigiel

Pomorze

Kujawy

BP KEP

Bp Wiesław Śmigiel

Bp Wiesław Śmigiel

- Wpatrując się w historię i ucząc się od poprzednich pokoleń, chcemy wspólnym wysiłkiem dar niepodległości i pokoju przekazać bezpiecznie następnym pokoleniom – mówił dziś bp Wiesław Śmigiel podczas Mszy św. za Ojczyznę w toruńskiej katedrze Świętych Janów. W Toruniu rozpoczęły się obchody setnej rocznicy powrotu Pomorza i Kujaw do wolnej Polski.

Na Eucharystii obecni byli: biskup senior Andrzej Suski, toruńscy przełożeni Kościoła prawosławnego – ks. mitrat Mikołaj Hajduczenia oraz Kościoła ewangelicko-augsburskiego – ks. Michał Walukiewicz, jak również samorządowcy różnych szczebli z marszałkami województw kujawsko-pomorskiego i pomorskiego na czele, przedstawiciele rządu Rzeczpospolitej Polskiej, służb mundurowych, harcerzy, szkół i uczelni naszego regionu oraz liczne poczty sztandarowe.

CZYTAJ DALEJ

Całun Turyński – badania naukowe potwierdzają, że nie został wyprodukowany

2024-03-28 22:00

[ TEMATY ]

całun turyński

Adobe.Stock

Całun Turyński

Całun Turyński

W Turynie we Włoszech zachowało się prześcieradło, w które według tradycji owinięto ciało zmarłego Jezusa - Święty Całun. W ostatnich latach tkanina ta została poddana licznym, nowym badaniom naukowym. Rozmawialiśmy o tym z prof. Emanuelą Marinelli, autorką wielu książek na temat Całunu - niedawno we Włoszech ukazała się publikacja „Via Sindonis” (Wydawnictwo Ares), napisana wspólnie z teologiem ks. Domenico Repice.

- Czy może pani profesor wyjaśnić tytuł swojej nowej książki „Via Sindonis”?

CZYTAJ DALEJ

Rozmowa z Ojcem - Niedziela Zmartwychwstania Pańskiego

2024-03-29 14:12

[ TEMATY ]

abp Wacław Depo

Karol Porwich/Niedziela

Abp Wacław Depo

Abp Wacław Depo

Jak wygląda życie codzienne Kościoła, widziane z perspektywy metropolii, w której ważne miejsce ma Jasna Góra? Co w życiu człowieka wiary jest najważniejsze? Czy potrafimy zaufać Bogu i powierzyć Mu swoje życie? Na te i inne pytania w cyklicznej audycji "Rozmowy z Ojcem" odpowiada abp Wacław Depo.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję