Marzena Cyfert: Jeśli wpiszemy w wyszukiwarkę słowo „skauting”, przewijają się głównie informację, że jest to ruch społeczny i pedagogiczny oraz system wychowania. Jak młodych ludzi zrzeszonych w skautingu wychowuje się do patriotyzmu?

Ks. kan. Mariusz Sobkowiak: Jedną z definicji patriotyzmu jest umiłowanie Ojczyzny, a także ponoszenie pewnych ofiar dla niej. Jeżeli chodzi o kwestię skautingu, to jego twórca i założyciel Robert Baden-Powell oprócz tego, że zwracał uwagę na miłość do Boga, szacunek do bliźniego, to mówił o wychowaniu dobrych obywateli danego kraju.

Jak przejawia się to umiłowanie Ojczyzny?

Ten wymiar miłości do Ojczyzny rozumiemy jako wychowywanie dobrych obywateli, jako kształtowanie ludzi, którzy przez swoją pracę, zaangażowanie i wypełnianie obowiązków, służą budowaniu szeroko rozumianej wspólnoty. Ludzi, którzy dla dobra Ojczyzny i narodu są gotowi ponieść ofiarę oraz szanują wolność, wywalczoną przez wcześniejsze pokolenia. Święty Jan Paweł II przypominał nam, że „wolność jest człowiekowi dana i zadana”. Nie chodzi w tym wychowaniu o egoistyczne patrzenie na patriotyzm ale o budowanie relacji i niwelowanie podziałów między ludźmi. Chodzi o to, żeby patriotyzm nie był traktowany jako nacjonalizm.

W jaki sposób patriotyzm widoczny jest w wychowaniu skautów?

Staramy się, by patriotyzm był naturalną postawą każdego skauta. Na każdym obozie na maszcie obozu powiewa flaga Polski. Każdego dnia jest ona honorowo wciągana na maszt a wieczorem przy sygnale dawanym dla całego obozu, gdy wszyscy stoją na baczność, jest z tego masztu ściągana. Przy wielu wydarzeniach śpiewamy Hymn Polski. To wszystko uczy szacunku do symboli narodowych, które są dla nas ważne. Poza tym każdy skaut na swoim mundurze nosi flagę polską. Zawsze mówimy, że nie jest to tylko po to, żeby tę flagę nosić, ale żeby być z niej dumnym. Skoro noszę flagę na swoim sercu, ona jest w tym miejscu naszyta, to mam ją nosić z dumą. A to z kolei buduje naszą tożsamość. Wszyscy jesteśmy dziećmi Bożymi, jesteśmy ludźmi, ale jesteśmy też Polakami i jesteśmy z tego dumni. Budujemy naszą polską tożsamość, która wychodzi od naszych przodków, od tych, którzy walczyli o wolną, niepodległą Polskę, często oddając za nią życie. Wśród nich było przecież wielu harcerzy.

W jakich wydarzeniach patriotycznych uczestniczą skauci?

Są to przede wszystkim wydarzenia przeżywane w środowiskach skautowych, ale również wydarzenia ogólnonarodowe w formie publicznej, uczestnictwo w rocznicach patriotycznych, składanie kwiatów przy pomnikach upamiętniających wybitnych Polaków czy ważne wydarzenia dla naszej Ojczyzny.

Było jakieś szczególne wydarzenie?

Pamiętam jak towarzyszyłem skautom i harcerzom podczas jednej z rocznic bitwy o Monte Cassino, kiedy to stali przy grobach polskich żołnierzy i było to dla nich ogromnym przeżyciem. To, że mogli uczestniczyć w tak podniosłym wydarzeniu, że mogli spotkać żołnierzy weteranów, było dla nich lekcją historii w rzeczywistości. Skauci nie tylko słuchają o tym, co było, historię poznają nie tylko z książek, ale spotykają się ze świadkami historii. Na Monte Cassino mogli się przywitać z żołnierzami, zrobić sobie zdjęcie, stanąć przy grobie, pełnić wartę. Kiedy stamtąd wyjeżdżaliśmy, dużo o tym mówili i bardzo to przeżywali.

Jak wygląda formacja w ruchu?

Młodzi wychowują młodych. To jest podstawa. Drużynowy czy drużynowa stoją na czele Drużyny składającej się z Zastępów, kierowanych przez zastępowych. Akela to szef lub szefowa gromady wilczków, natomiast hufcowa lub hufcowy są szefami ogniska i odpowiednio kręgu wędrowników, oraz organizują roczną pracę całego hufca. Wszyscy przez swoje funkcje i odpowiedzialność jaką dostają, uczestniczą w formacji skautowej. Formacja odbywa się na obozach bądź na wędrówkach. Tam realizuje się pięć celów, uczy się dbałości o zdrowie i troski o sprawność fizyczną, uczy się kontaktu z naturą, rozwijania zmysłu praktycznego, kształtowania charakteru, gotowości do służby oraz poznawania i miłości do Boga.

W jaki sposób to przebiega?

Wiele rzeczy odbywa się na zasadzie gry i zabawy. Jest zatem rozrywka, zawsze wieczorem na obozie jest ognisko, gdzie np. mogą przez swoją ekspresję wyrazić także jakąś swoją radość. Odbywają się też ogniska patriotyczne, na których przygotowują scenki na temat odzyskania niepodległości przez Polskę, czy przedstawiają inne tematy dotyczące historii naszej Ojczyzny.

Na obozach skautowych i wędrówkach skauci uczestniczą codziennie w Eucharystii, mają okazję do rozmowy z duszpasterzem, oraz przystąpienia do sakramentu pokuty.

Jakie etapy przechodzi młody człowiek w skautingu ?

Pierwszy stopień to wilczki, to są najmniejsze dzieci w wieku od 9-12 lat. Koniec podstawówki i liceum (12-17 lat) to są harcerze i harcerki, od 17 roku życia chłopcy przechodzą do kręgu wędrowników, a dziewczyny stają się przewodniczkami i tworzą ogniska. Wilczki oraz harcerze formują się na zbiórkach, zimowiskach oraz obozach. Natomiast wędrownicy i przewodniczki formują się na wędrówkach i swoich formacyjnych spotkaniach. Skauting składa się z nurtu męskiego i żeńskiego, nie ma tutaj koedukacji, nie ma łączonych obozów.

Gdzie spotkamy skautów na terenie naszej archidiecezji?

W archidiecezji wrocławskiej skauting ciągle się rozwija. Mamy dobry czas, bo rok temu powstał IV hufiec żeński, a w tym roku we wrześniu III hufiec męski, więc mamy dwa hufce żeńskie i dwa męskie. Działają one przede wszystkim we Wrocławiu przy parafiach: Świętej Rodziny na Sępolnie, św. Jana Apostoła na Zakrzowie, św. Augustyna na ul. Sudeckiej, w salezjańskiej parafii Najświętszego Serca Jezusowego na placu Grunwaldzkim, w parafii Matki Bożej Miłosierdzia na ul. Brucknera, parafii św. Faustyny na Biskupinie oraz parafii NMP Królowej Polski na Klecinie.

Czy skauting jest dla każdego?

Tak, skauting jest dla każdego młodego człowieka, któremu bliska jest myśl Baden-Powella, dla każdego, kto przez zabawę chce się rozwijać. Do skautingu trafiają szczególnie tacy młodzi ludzie, których rodzice mają świadomość trudu wychowania. Skauting oczywiście nie zastąpi wychowania przez rodziców, ale jest formą ich wspierania i jednym z narzędzi, które może w tym bardzo pomóc.