Reklama

Niedziela plus

Poznań

Na kolejarską nutę

Jest wspomożycielką i patronką wielu trudnych zawodów, w tym kolejarzy. Wiele świątyń wzniesionych ku jej czci jest położonych na terenie Wielkopolski. Poznajmy kilka z nich.

Niedziela Plus 47/2022, str. VI

[ TEMATY ]

św. Katarzyna Aleksandryjska

Archiwum parafii

Św. Katarzyna

Św. Katarzyna

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Urodzona pod koniec III wieku Katarzyna Aleksandryjska jest jedną z najmłodszych osób włączonych w poczet świętych Kościoła katolickiego. Mimo młodego wieku znalazła się w gronie Czternastu Świętych Wspomożycieli, których wstawiennictwo uznano za wyjątkowo skuteczne, zwłaszcza przy wypraszaniu łaski zdrowia.

Niezłomność godna naśladowania

Imię Katarzyna pochodzi od greckiego słowa katharos, czyli czysty, nieskazitelny. Ta cnota konsekwentnie wyznaczała standardy postępowania w jej życiu, bowiem jako osoba obdarzona ponadprzeciętną urodą i ogromną wiedzą skutecznie opierała się zabiegom mężczyzn, którzy starali się o jej rękę. Hagiografowie wspominają, że po spotkaniu z pewnym pustelnikiem młoda Katarzyna Aleksandryjska była tak zauroczona postacią Jezusa Chrystusa, że natychmiast przyjęła wiarę chrześcijańską. Korzystając z własnego wykształcenia, m.in. tocząc dysputy religijne ze współczesnymi jej mędrcami i filozofami, umiejętnie przysparzała wspólnocie Kościoła nowych wiernych. Postawa ta spotkała się, oczywiście, z niezrozumieniem i złością ze strony przedstawicieli władz Cesarstwa Rzymskiego, w końcu zniecierpliwiony namiestnik Galeriusz Maksymian skazał Katarzynę na śmierć przez ścięcie mieczem. Wcześniej miała być poddana torturom i łamana kołem, ale wobec nadzwyczajnej Boskiej interwencji zamiary oprawców nie zostały zrealizowane.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Wizerunek w sztuce i patronaty

Paradoksalnie okrutny sposób zadawania kaźni, do którego nie doszło, zaważył na tym, że wizerunek św. Katarzyny często był ukazywany w sztuce czy heraldyce. Niejednokrotnie jest ona przedstawiana z kołem u boku, nawiązującym do Boskiego zwycięstwa nad ludzką przemocą, której miała zostać poddana. Artystyczne dzieła ukazujące świętą z kołem tworzyli wielcy mistrzowie tacy jak Caravaggio czy Agostino Carracci. Jeśli chodzi o graficzną symbolikę polskich miejscowości, oblicze św. Katarzyny z kołem spotkamy na herbach przede wszystkim Nowego Targu, ale też gmin Grybów, Miedźno, Rudna oraz Dzierzgoń. Ogółem w Polsce istnieje aż 200 kościołów św. Katarzyny, a ponad 30 miast i wsi zapoczątkowało swoją nazwę od postaci aleksandryjskiej męczennicy. Święta Katarzyna, obok duchowego protektoratu nad rozlicznymi miejscowościami, została również ustanowiona patronką wielu środowisk i grup społecznych. Jest m.in. opiekunką teologów, nauczycieli, dziewic, kołodziejów, woźniców, młynarzy oraz prząśniczek. Na pierwsze miejsce wysuwa się w tej kwestii opieka, którą rozciąga nad polskimi kolejarzami. Źródła historyczne wspominają, że rodowód tego patronatu sięga pierwszej połowy XIX wieku, kiedy to w Mysłowicach podjęto decyzję o budowie kolei. Ówczesne społeczeństwo, kierując się niewiedzą i uprzedzeniami, obawiało się tego nowego środka transportu. W odpowiedzi mysłowicki proboszcz – ks. Mateusz Nyga przedstawił postać św. Katarzyny jako tej, która ma chronić wszystkich ludzi podróżujących koleją. Dowodził, że skoro sama nie zginęła pod kołem tortur, będzie bronić każdego, komu koła kolejowe mogłyby wyrządzić krzywdę. Argumentacja ta spotkała się z aprobatą kolejarzy, którzy w takich okolicznościach obrali św. Katarzynę za swoją duchową opiekunkę.

Reklama

Wielkopolskie kościoły św. Katarzyny

Ze wspomnianej liczby 200 kościołów św. Katarzyny wiele świątyń jest położonych na terenie Wielkopolski. Warto zwrócić uwagę na kilka z nich. Godny polecenia jest drewniany kościół w Łękach Wielkich. Pierwszy budynek sakralny istniał tu już ok. 1298 r. Kolejny, także drewniany, powstał w 1504 r., nie przetrwał jednak do naszych czasów po pożarze w 1768 r. Obecna świątynia powstała z fundacji Maksymiliana Mielżyńskiego w 1776 r. W wyniku modernizacji w 1904 r. zyskała dwie przybudówki od strony zachodniej. Kościół w Łękach Wielkich jest bogaty w polichromie – te na wewnętrznych ścianach powstały w 1777 r. i zostały przemalowane podczas modernizacji w 1870 r. Z kolei wieńcząca sklepienie kopuła została ozdobiona malowidłem przedstawiającym Trójcę Świętą, do której w 1966 r., z okazji milenium Chrztu Polski, dołączono wizerunki Najświętszej Maryi Panny z Dzieciątkiem oraz św. Wojciecha i św. Stanisława Szczepanowskiego. W ołtarzu głównym w 1958 r. umieszczono figurę Matki Bożej, a obraz przedstawiający św. Katarzynę – patronkę świątyni przeniesiono do ołtarza bocznego. W pobliżu kościoła znajduje się okazały, murowany grobowiec rodu Kęszyckich.

Reklama

Niedaleko miejscowości Łęki Wielkie znajdziemy kolejny kościół św. Katarzyny – wybudowany na początku XX wieku (1901-04) w Dakowach Mokrych. Neoromańska świątynia, wzniesiona według projektu Heliodora Matejki, jest monumentalnym budynkiem wybijającym się ponad okoliczny pejzaż i doskonale widocznym, także dzięki smukłej wieży. W ołtarzu głównym znajduje się obraz, który jest kopią dzieła Rafaela pt. Madonna Sykstyńska. Za interesujący zabytek trzeba też uznać balustradę oddzielającą prezbiterium od nawy, znajdującą się przed ołtarzem. Pochodzi ona z 1775 r. i do kościoła w Dakowach Mokrych trafiła z poreformackiego klasztoru franciszkańskiego w Woźnikach. Na zewnątrz w murach fasady umieszczono liczne tablice, spośród których godne zobaczenia są zwłaszcza dwie: poświęcone rodowi Dokowskich herbu Leszczyc – dziedzicom wsi od XV do XVIII stulecia oraz ks. Stanisławowi Wyrwickiemu – zmarłemu w 1942 r. w obozie w Dachau.

Nieco starszy od świątyni w Dakowach Mokrych jest kościół św. Katarzyny w Głuchowie (gm. Czempiń). Ufundował go Adam Kołaczkowski w 1751 r.; reprezentuje styl architektoniczny neobaroku. Podczas rozbudowy w 1904 r. budynek zyskał dwie zakrystie (!) i dwie kaplice boczne, spośród których jedna kryje kryptę grobową rodu Żółtowskich. W ołtarzu głównym znajdują się przedstawienie Matki Bożej z Dzieciątkiem Jezus oraz wizerunki św. Anny i Jana Chrzciciela. Do najcenniejszych zabytków we wnętrzu świątyni należą ambona z 1800 r. z figurami czterech Ewangelistów, a także krucyfiks pochodzący z połowy XVI wieku.

Reklama

Na szlaku kościołów św. Katarzyny w Wielkopolsce oraz na trasie wielu grup poznańskiej pieszej pielgrzymki na Jasną Górę znajduje się neoromańska świątynia w Solcu (gm. Krzykosy). Położona w bliskim sąsiedztwie rzeki Warty była zagrożona zalaniem podczas powodzi stulecia – w 1997 r., jednak szczęśliwie uniknęła zniszczeń. Co ciekawe, starsze niż poświęcony przez bp. Edwarda Likowskiego kościół z lat 1905-08 są... plebania – z 1864 r. i o 6 lat młodszy (1870) budynek organistówki. W Solcu obok zabytków sakralnych znajdziemy też ciekawostkę architektury przemysłowej – potężny kratownicowy most kolejowy nad rzeką Wartą.

Kolejarskie świętowanie

Wielkopolskę nie bez przesady można nazwać kolejarskim regionem. Wynika to z istnienia tutaj nie tylko wielu kościołów św. Katarzyny Aleksandryjskiej – patronki kolejarzy, ale też obiektów takich jak Zakłady H. Cegielskiego (budowano tu także parowozy) czy czynna do dziś Parowozownia Wolsztyn z początków XX wieku. Z okazji przypadającego 25 listopada wspomnienia św. Katarzyny organizowane są rozliczne imprezy kulturalne (m.in. katarzynki w zajezdni MPK w Poznaniu przy ul. Głogowskiej). Jest to zatem jeden z tych odpustów w roku kalendarzowym, który obok modlitewnej zadumy skupionej wokół patronki dnia oznacza również świetną zabawę, najlepiej w gronie rodziny lub przyjaciół.

2022-11-15 12:42

Ocena: +4 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Patronka Dnia: Św. Katarzyna Aleksandryjska, patronka filozofów i szwaczek

[ TEMATY ]

św. Katarzyna Aleksandryjska

mat. prasowy

O świętej Katarzynie pisano wiersze, komponowano pieśni. Malowali ją najwięksi artyści – pisze ks. Arkadiusz Nocoń w felietonie dla portalu www.vaticannews.va/pl i Radia Watykańskiego. 25 listopada wspominamy św. Katarzynę Aleksandryjską, dziewicę i męczennicę. Zginęła śmiercią męczeńską za rządów cesarza Maksymiana w Aleksandrii pod koniec III lub na początku IV wieku. Jej relikwie znajdują się w Egipcie na górze Synaj w klasztorze ku jej czci. Jest patronką filozofów, adwokatów, studentów, kolejarzy, kołodziejów, woźniców i szwaczek.

Jej życie i śmierć przypadły na czas wielkiego prześladowania chrześcijan, stąd niewiele o niej mamy świadectw historycznych. Z tego, co przetrwało, często ubarwione legendami, dowiadujemy się, że wywodziła się ze znamienitego, może nawet królewskiego rodu i że była obdarzona niezwykłą inteligencją. Jako jedna z nielicznych wówczas kobiet, otrzymała również dobre wykształcenie.

CZYTAJ DALEJ

Przez krzyż idzie się do zmartwychwstania. Innej drogi nie ma – rozważania ks. Popiełuszki

2024-03-27 20:38

[ TEMATY ]

ks. Jerzy Popiełuszko

homilia

ks. Popiełuszko

Muzeum ks. Jerzego Popiełuszki/40rocznica.popieluszko.net.pl

- Przez krzyż idzie się do zmartwychwstania. Innej drogi nie ma - to słowa wypowiedziane przez ks. Jerzego Popiełuszkę 6 września 1982 r. podczas Mszy św. w intencji Ojczyzny w kościele św. Stanisława Kostki w Warszawie. Stanowią one fragment rozważań proponowanych przez Sanktuarium Błogosławionego Księdza Jerzego Popiełuszki w piątym tygodniu programu „osobistej i społecznej duchowej przemiany”, który można podjąć w roku obchodów 40-lecia śmierci kapłana. Każdego dnia od 28 lutego do 9 listopada o godz. 21. przy grobie Błogosławionego odbywa się modlitwa o wolność od lęku i nienawiści oraz w intencji Ojczyzny.

Publikujemy tekst rozważań:

CZYTAJ DALEJ

Całun Turyński – badania naukowe potwierdzają, że nie został wyprodukowany

2024-03-28 22:00

[ TEMATY ]

całun turyński

Adobe.Stock

Całun Turyński

Całun Turyński

W Turynie we Włoszech zachowało się prześcieradło, w które według tradycji owinięto ciało zmarłego Jezusa - Święty Całun. W ostatnich latach tkanina ta została poddana licznym, nowym badaniom naukowym. Rozmawialiśmy o tym z prof. Emanuelą Marinelli, autorką wielu książek na temat Całunu - niedawno we Włoszech ukazała się publikacja „Via Sindonis” (Wydawnictwo Ares), napisana wspólnie z teologiem ks. Domenico Repice.

- Czy może pani profesor wyjaśnić tytuł swojej nowej książki „Via Sindonis”?

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję