Aniołowie są dla nas

Kim są aniołowie? Kim są w świecie i wobec nas? Zacznijmy od samej nazwy. Pochodzi ona od greckiego słowa angelos, które oznacza posłańca, wysłannika. Stąd wzięło się łacińskie angelus. Takie samo jest znaczenie hebrajskiego odpowiednika malach. Słowa te mogą dotyczyć również ludzkich posłańców, w tym ludzi posłanych od Boga z misją, wieścią lub pomocą. Dlatego właśnie możemy powiedzieć, że ktoś jest lub był dla nas aniołem. Nawet samo działanie Boga na zewnątrz może być utożsamiane z aniołem – jest on w tym przypadku jakby twarzą czy ręką Boga, aniołem Pańskim.

Nazwa „posłaniec” oznacza, że dla zrozumienia aniołów kluczowa jest ich rola, funkcja. Kimkolwiek są, Bóg ich wysyła, daje im zadanie. Na tym polega ich życie i działanie w służbie Bogu. W Biblii wspomniane są różne rodzaje i funkcje aniołów. Wielu adoruje Boga w niebie, np. cherubiny i serafiny, ale są też tacy aniołowie, którzy objawiają się ludziom, pomagają im, przekazują słowo od Boga.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Skąd te skrzydła

Reklama

Potoczne wyobrażania o aniołach są jednak trochę inne. Prawie wszyscy wyobrażają sobie anioła jako postać ze skrzydłami ze starego obrazu. Dzieła te przez swoje piękno fascynują, ale trochę odwracają uwagę od istoty rzeczy. Oglądający obrazy nieraz pojmują je zbyt dosłownie i biorą aniołów za postacie z baśni czy kreskówki. W dodatku wierzący na co dzień za mało myślą o aniołach i nie zastanawiają się nad ich obecnością, a w rezultacie niezbyt dobrze ich rozumieją. Jak słusznie napisał C.S. Lewis, przedstawianie aniołów jako postaci ludzkich ze skrzydłami oznacza, że aniołowie tak nie wyglądają. Dlaczego? Skrzydła są symbolem duchowości, co w dawnych wiekach było dla oglądających oczywiste; zresztą wtedy ludzie lepiej rozumieli symbolikę religijną i malarską. Artyści, przedstawiając aniołów jako ludzkie postacie ze skrzydłami, komunikowali, że są to istoty podobne do ludzi i obecne w świecie, ale istoty duchowe.

Skupienie się na wyglądzie aniołów prowadzi do jeszcze jednego, bardziej subtelnego nieporozumienia. Przyczynia się do tego, że częściej myślimy o tym, kim są aniołowie jako byty, jako swoiste, odległe istoty, tak inne od nas, ludzi, niż o tym, po co Bóg ich stworzył i jakie mają w świecie zadanie. Część teologiczno-filozoficznych dociekań na temat aniołów zabarwiała pobożna fantazja co do właściwości anielskiego świata, co wpłynęło na przedstawianie aniołów w sztuce i w literaturze.

Michał, czyli: Któż jak Bóg

Skoro aniołowie – podobnie jak ludzie – są osobami, to każdy jest indywidualnością. Znamy cechy szczególne niektórych z nich. Mają imiona, choć, oczywiście, działa to jedynie w naszych, ludzkich, językach. Niektóre z tych imion wymienia Pismo Święte, inne pojawiają się tylko w apokryfach. Dotyczy to wybitnych aniołów, nazwanych potem archaniołami. Ich imiona hebrajskie mają specjalne znaczenie.

Obecnie Kościół przypomina archaniołów 29 września, w święto Michała, Rafała i Gabriela. Michał to po hebrajsku Michael, co oznacza „Któż jak Bóg”. Może to brzmieć dziwnie, ale imiona hebrajskie nawiązywały do Boga, tak jak niektóre imiona w języku polskim, np. Bogusław, Bogdan itd. Anioł przez swoje imię uznaje Boga i na Niego wskazuje.

Reklama

O roli archanioła Michała jest mowa w biblijnej Księdze Daniela i wielu starożytnych utworach żydowskich. Jest on tam opiekunem ludu Bożego. Ma być też narzędziem Boga w czasach ostatecznych: „W owym czasie wystąpi Michał, wielki książę, który jest opiekunem dzieci twojego narodu” (Dn 12, 1). Księga ta powstała w epoce zagrożenia obcą inwazją i prześladowaniami i – jak widać – uczyła Żydów, że mają wsparcie silniejsze niż wrogie armie. My też powinniśmy pamiętać o tym wsparciu. Kościół jest kontynuacją ludu Bożego Starego Przymierza i św. Michał jest jego potężnym opiekunem.

Ówczesna religia żydowska znała też archanioła Michała jako głównego anioła, wodza zastępów niebieskich, na czele których walczy ze złem. Nawiązuje do tego Apokalipsa św. Jana, gdzie Michał z aniołami wystąpił do zwycięskiej walki ze smokiem, czyli szatanem (por. Ap 12, 7-12). Szatan należał przedtem do anielskiego świata, ale ponieważ nienawidził ludzi i sprzeciwiał się Bogu, wraz z gromadą jemu podobnych został strącony z nieba.

To zwycięstwo nad złymi mocami pomogło ludziom, choć szatan nadal działa w świecie. Z powodu roli św. Michała w odniesieniu tego zwycięstwa chrześcijanie zwracali się – i nadal się zwracają – do niego w specjalny sposób, gdy czuli się zagrożeni przez diabła. Jest więc on patronem walki duchowej i opiekunem dusz podążających do nieba. Kościoły i kaplice poświęcone św. Michałowi wznoszono w miejscach, gdzie spodziewano się złych mocy, np. na samotnych wzgórzach czy w miejscach, gdzie przedtem czczono pogańskie bożki.

Rafał, czyli: Bóg uleczył

Reklama

Archanioł Rafał pojawia się w Księdze Tobiasza, gdzie przybiera postać ludzką i jako Azariasz jest przewodnikiem i opiekunem młodego Tobiasza w trudnej wyprawie z Niniwy do Persji. Cały ten utwór ma charakter noweli z elementami baśniowymi, a nie sprawozdania historycznego. W tej formie głosi wiarę w pomoc aniołów na drodze życia i możliwość anielskiego wsparcia, zakamuflowanego jako ludzkie. W szczególności anioł wspiera człowieka, pokonując przyczajonego demona.

Imię Rafał – po hebrajsku Rafael, znaczy „uleczył Bóg”. Pasuje to do treści Księgi Tobiasza, gdzie Rafał-Azariasz radzi młodemu Tobiaszowi, jak uleczyć ojca ze ślepoty. Sam lek był typu naturalnego, ale za uleczeniem stoi Boża pomoc, dana za pośrednictwem anioła.

Gabriel, czyli: Bóg jest moją siłą

Trzeci z biblijnej trójki archaniołów – Gabriel to ten, który oznajmił Maryi, że mocą Ducha Świętego pocznie Jezusa. Przedtem zapowiedział Zachariaszowi narodziny jego syna – Jana Chrzciciela. Jest więc tym, który przekazuje ludziom nadzwyczajne objawienie od Boga. Już przedtem, w Księdze Daniela, Gabriel objaśniał prorokowi symboliczne wizje. Jego imię oznacza Bożego męża lub wojownika-bohatera.

Starożytni Żydzi i chrześcijanie wierzyli też, że w anielskim świecie swoich niewidzialnych opiekunów mogą mieć pojedynczy ludzie, a także narody, miasta, wspólnoty (w Ap 2-3 lokalne Kościoły). Już Psalm 91, 11 mówi o Bogu: „bo swoim aniołom nakazał w twej sprawie, aby cię strzegli na wszystkich twych drogach”. Inne znane zdanie na ten temat to słowa Jezusa: „Baczcie, żebyście nie gardzili żadnym z tych małych; albowiem powiadam wam: Aniołowie ich w niebie wpatrują się zawsze w oblicze Ojca mojego” (Mt 18, 10). Taki anioł ma funkcję przybocznego strażnika i obrońcy (to tak jakby w ziemskim porządku powiedzieć urzędnikowi nękającemu starego człowieka, że ma on w rodzinie komendanta policji i znanego adwokata...).

Stąd bierze się wiara w Aniołów Stróżów, pomagających nam wobec rozmaitego zła. Ludzie zwracają tu uwagę raczej na niebezpieczeństwa zewnętrzne, ale należy pamiętać, że prawdziwa śmierć ma charakter duchowy, a jako grzesznicy jesteśmy nią realnie zagrożeni i to Bóg musi nas bronić przed nami samymi. A jako słabi fizycznie i duchowo potrzebujemy pilnie pomocy Bożej – zarówno tej bezpośredniej, jak i tej, którą otrzymujemy przez ziemskich i anielskich pomocników Boga. Ta pomoc jest zwykle tego rodzaju, że jej wyraźnie nie widzimy, nie złapiemy Boga za rękę. Ale jest.

Już małemu dziecku mówi się o Aniele Stróżu, wskazując na obrazek wiszący nad jego łóżeczkiem - i słusznie, bo Anioła Stróża ma każdy człowiek. Anioł to nie „gratis” od Pana Boga dany na nową drogę życia na ziemi, ale przede wszystkim stróż, duchowy doradca i obrońca tego, co najcenniejsze, a o co toczy się odwieczna walka dobra i zła - duszy człowieka. Perfekcyjnie przekazał to amerykański pisarz Frank E. Peretti w powieści „Władcy ciemności”, ukazując niewidzialny bój demonów i aniołów o umysły, serca i dusze ludzi. „Nie toczymy bowiem walki przeciw krwi i ciału, lecz przeciw Zwierzchnościom, przeciw Władzom, przeciw rządcom świata tych ciemności, przeciw pierwiastkom duchowym zła na wyżynach niebieskich (Ef 6, 12). Pismo Święte mówi, że aniołowie, czyli byty duchowe stworzone przez Boga jeszcze przed człowiekiem, a których jest niezliczona rzesza, wysławiają Boga w niebie. Spełniają także rolę posłańców, o czym mówi choćby fragment o zwiastowaniu Najświętszej Maryi Pannie. Aniołowie byli obecni od chwili stworzenia (por. Hi 38, 7), gdzie są nazwani „synami Bożymi” i w ciągu całej historii zbawienia, zwiastują z daleka i z bliska zbawienie oraz służą wypełnieniu zamysłu Bożego (zob. KKK 332). „Chrystus stanowi centrum świata anielskiego - informuje nas Katechizm Kościoła Katolickiego (nr 331). - Aniołowie należą do Niego: «Gdy Syn Człowieczy przyjdzie w swej chwale i wszyscy aniołowie z Nim...» (Mt 25, 31). Należą do Niego, ponieważ zostali stworzeni przez Niego i dla Niego: «Bo w Nim zostało wszystko stworzone: i to, co w niebiosach, i to, co na ziemi, byty widzialne i niewidzialne, czy Trony, czy Panowania, czy Zwierzchności, czy Władze. Wszystko przez Niego i dla Niego zostało stworzone» (Kol 1, 16). W jeszcze większym stopniu należą do Niego, ponieważ uczynił ich posłańcami swojego zamysłu zbawienia: «Czyż nie są oni wszyscy duchami przeznaczonymi do usług, posyłanymi na pomoc tym, którzy mają posiąść zbawienie?» (Hbr 1, 14). Niestety, nie każdy anioł chce służyć Panu Bogu i ludziom. Tradycja mówi, że najpiękniejszy z nich, niosący przed Stwórcą światło, powiedział Bogu, „nie będę służył”, wraz z nim zbuntowała się jedna trzecia duchów niebieskich. Odtąd Lucyfer pragnie zniszczyć człowieka i unieszczęśliwić go tak, jak unieszczęśliwił siebie. Największym szczęściem jest możliwość życia z Bogiem i w Bogu. Zbuntowane anioły straciły tę szansę bezpowrotnie i od stworzenia świata próbują odebrać ją także ludziom. Jezus powiedział: „Strzeżcie się, żebyście nie gardzili żadnym z tych małych; albowiem powiadam wam: Aniołowie ich w niebie wpatrują się zawsze w oblicze Ojca mojego, który jest w niebie” (Mt 18, 10). Każdy człowiek bez wyjątku - chrześcijanin, muzułmanin, buddysta, ateista etc. - ma Anioła Stróża, żeby ten dawał mu dobre natchnienia i bronił w nim dziecka Bożego. Misją Anioła Stróża jest doprowadzić powierzonego mu człowieka do zbawienia. Anioł zanosi także nasze modlitwy przed Tron Boga. Kościół w Katechizmie naucza (nr 336): „Życie ludzkie od początku (por. Mt 18, 10) aż do śmierci (por. Łk 16, 22) jest otoczone opieką (por. Ps 34, 8; 91, 10-13.) i wstawiennictwem (por. Hi 33, 23-24; Za 1, 12; Tb 12, 12) aniołów. «Każdy wierny ma u swego boku anioła jako opiekuna i stróża, by prowadził go do życia» (Św. Bazyli Wielki, «Adversus Eunomium», 3, 1: PG 29, 656 B.). Już na ziemi życie chrześcijańskie uczestniczy - przez wiarę - w błogosławionej wspólnocie aniołów i ludzi, zjednoczonych w Bogu”. Jeden z największych teologów - św. Tomasz z Akwinu - mówił, że „Aniołowie współdziałają we wszystkim, co dla nas dobre”. 2 października obchodzimy wspomnienie Świętych Aniołów Stróżów, 29 września - Świętych Archaniołów - Michała, Rafała i Gabriela, to jedyne imiona aniołów, o jakich mówi nam Biblia. Możemy podziękować im za opiekę, którą nas darzą, a największą radość sprawimy im, żyjąc według zamysłu Bożego. Jednak „Kościół czci aniołów, którzy pomagają mu w jego ziemskiej pielgrzymce i opiekują się wszystkimi ludźmi” (KKK 352). Wałbrzyska świątynia położona na Starówce nosi wezwanie Świętych Aniołów Stróżów. Piękna neogotycka budowla z 1904 r. nosi tytuł kolegiaty i jest największą świątynią w mieście. Dzięki czerwonej cegle potocznie jest nazywana czerwonym kościołem. Odbywają się tu najważniejsze uroczystości w mieście, a proboszcz parafii, ks. prał. Bogusław Wermiński, jest jednocześnie prepozytem kapituły kolegiackiej. Kościół swoją strzelistą wieżą góruje nad centrum miasta i wskazując niebo, niejako po drodze kieruje wzrok ludzi ku górze Chełmiec, na szczycie której stoi jubileuszowy krzyż. - Przepraszam, leżę w gorączce - słabym głosem przez telefon wyjaśniał ks. Wermiński, który wcześniej umawiał się na rozmowę. - Nie jestem w stanie się spotkać - z żalem dodał. Księże Bogusławie, życzymy powrotu do zdrowia, ufając, że kiedy będziesz czytał te słowa, to już będziesz w pełni sił. - Jestem tutejszym parafianinem od urodzenia - dzieli się w rozmowie z nami pan Andrzej. - Każdego ranka odkąd pamiętam, w mojej modlitwie odmawiam również „Aniele Boży Stróżu mój…”, nauczyłem tego również swoje dzieci, wierzę w obecność i opiekę mojego Anioła Stróża. Kiedyś doświadczyłem jego pomocy, jadąc autostradą wystrzeliła mi opona w samochodzie, oprócz mnie było jeszcze trzech pasażerów. Jadąc z prędkością około 140 km/h, straciłem panowanie nad samochodem, rzucało nami przez kilkaset metrów na dwóch pasach. Wystarczyłoby, że z naprzeciwka jechał jakikolwiek samochód, a przecież na autostradzie natężenie ruchu jest dość spore, doszłoby do strasznej kraksy. Kiedy udało się zatrzymać pojazd, przez uchylone okno wleciało małe biało piórko, kolega półżartem powiedział: „doleciał twój Anioł Stróż”. Wtedy sobie uświadomiłem, że cały czas czuwał nade mną. W duchu podziękowałem mu za opiekę i od tamtej pory „rozmawiam” z moim Aniołem Stróżem. Kiedy się modlę, proszę Pana Boga, by wysyłał swoich Aniołów, aby strzegły moje dzieci, które same skądś wracają, zwłaszcza późną porą. Proszę często o opiekę Anioła, kiedy udaję się w trudną zawodową misję - dodaje pan Andrzej. Jego historia jest jedną z wielu. Parafianie wałbrzyskiej kolegiaty przyznają, że odczuwają opiekę swoich szczególnych patronów. Sam ksiądz proboszcz często zatroskany licznymi potrzebami remontowymi, poleca opiece i trosce Aniołom Stróżom. Kiedy przybędziemy do wałbrzyskiej kolegiaty, stańmy pośrodku i rozejrzyjmy się po wnętrzu tej pięknej świątyni, spróbujmy dostrzec ślady niewidocznych obrońców, postarajmy się w tym miejscu wzbudzić wdzięczność za wszystkie lata ich wiernej służby. Jesteśmy słabymi ludźmi, gdyby nie ich pomoc, byłoby krucho z nami. Postarajmy się współpracować z Aniołami, jak? Poprzez modlitwę i życie w zgodzie z Bożymi Przykazaniami. To jest najpiękniejsze podziękowanie, jakie możemy ofiarować naszym niewidzialnym przyjaciołom. - Aniołowie to najlepsza polisa ubezpieczeniowa „na rynku” - pół żartem podkreślał jeden z kaznodziejów w odpustowej homilii - polisa nie tylko na życie ziemskie, ale również na życie w Królestwie Ojca - dodał. We wspomnianej książce pt. „Władcy ciemności” autor wskazuje na sytuację, w której modlący się ludzie dodają siły Zastępom Anielskim w walce z demonami, a nawet to, że ich modlitwa stanowi o zwycięstwie Zastępów. Jedno trzeba pamiętać, Pan Bóg daje nam tych niezwykłych pomocników, módlmy się więc do Boga, starajmy się prostować swoje ścieżki, niech nasze kolana zginają się do modlitwy. Aniołowie Stróżowie z Wałbrzycha mają mnóstwo pracy, strzegli górników zjeżdżających pod ziemię, ich rodziny. Wciąż unoszą się nad miastem, niewidoczni, cały czas obecni, skuteczni obrońcy. Dzięki ich pomocy to miasto za patronkę ma Matkę Bożą Bolesną, która w wizerunku drewnianej Piety odbiera cześć w małym kościółku, wałbrzyskim sanktuarium położonym blisko kolegiaty. Aniołowie strzegą nas, nie lękajmy się więc, odważnie pokonujmy słabości, módlmy się i nie ustawajmy w podziękowaniach Panu Bogu.