Gdy szukamy w słownikach słowa „kościół”, znajdujemy wiele różnych tłumaczeń. Polskie słowo „kościół”, podobnie jak niemieckie słowo Kirche i angielskie – Church, mają rodowód gocki. Hiszpańskie słowo iglesia czy włoskie chiésa wywodzą się od łacińskiego ecclesia, a ono – z oryginału greckiego: ????????. Ecclesia oznacza zgromadzenie osób zebranych w konkretnym celu. Kiedy Bóg wyprowadził Izraelitów z Egiptu, nazwał ich ecclesia, czyli swoim zgromadzeniem, wspólnotą. Zostali przeznaczeni do tego, aby być Jego świadkami w świecie różnego bałwochwalstwa; by być narodem wybranym.

Tym samym słowem posłużył się nasz Pan, Jezus Chrystus, gdy przyszedł na ziemię i założył Kościół. Kiedy powiedział do Piotra: „Ty jesteś Piotr (czyli Skała) i na tej Skale zbuduję Kościół mój, a bramy piekielne go nie przemogą” (por. Mt 16, 18), uczynił to samo, co Bóg, kiedy wyprowadzał przez Mojżesza swój lud z niewoli egipskiej. Tamten był zapowiedzią tego, co uczynił Jezus, mówiąc: „mój Kościół”. Wybrał tych, których sam chciał. Wybrał grupę swoich uczniów, swoich świadków, do której należymy i ja, i ty.

Należenie do jakiejś grupy stanowi część naszej, ludzkiej, natury. Od dzieciństwa człowiek tworzy małe grupy, które nawet mają swoje hasła. Dziś może bardziej w cyberprzestrzeni (portale społecznościowe). Dawniej chłopcy tworzyli podwórkowe drużyny piłkarskie, a bycie wybranym do nich było powodem do radości i dumy. Dla nas, katolików, bycie częścią wielkiej „Bożej drużyny” stanowi naturalną część naszej wiary. Cieszymy się, gdy odkrywamy, że pani doktor, znajomy policjant czy kierowca autobusu miejskiego są praktykującymi katolikami. Podobnie, gdy podróżujemy do innych, nawet odległych krajów, odczuwamy prostą, ale głęboką satysfakcję z tego, że ci mówiący językiem, którego nie znamy, i ubierający się inaczej niż my także są katolikami. Szczególnym doświadczeniem przynależenia do tej samej wspólnoty wiary są od lat Światowe Dni Młodzieży. Jezus, gdy ustanawiał Kościół, uwzględnił ten czynnik ludzkiej natury – poczucie wspólnoty. Przechodził wśród ludzi i wskazywał: „Ty i ty, i ty... będziecie należeć do mojej drużyny”. I ci wybrani, przynależący do wielkiej i bogatej różnorodnością grupy, stawali się przyjaciółmi. Wszyscy należymy do Niego.

To prawda, że Jezus, kiedy mówi o swoim Kościele, bardzo rzadko posługuje się tym słowem. Nazywa go królestwem Bożym lub królestwem niebieskim. To św. Paweł wprowadził do powszechnego użytku słowo „kościół”. Choć często mówi o „Kościele w Efezie” czy o „Kościele w Filippi”, to dla niego jest to ta sama wielka wspólnota budowana głoszeniem Jezusowego słowa.

Oczywiście, Kościół nie jest stowarzyszeniem na podobieństwo skautów (harcerzy), którego celem jest wychowanie dobrych, uformowanych ludzi. Kościół jest rzeczywistością nadprzyrodzoną, jego celem jest doprowadzenie nas do nieba. Nie jest czymś, co łączy ciebie i mnie, lecz jest tym, co łączy każdego z nas z Jezusem. Jest łodzią, na której dopływamy do portu zbawienia. Tę nadprzyrodzoną rzeczywistość św. Paweł wyraża innymi pojęciami: Kościół jest Oblubienicą Chrystusa, Świątynią Chrystusa, Ciałem Chrystusa.

Co to znaczy, że Kościół jest Oblubienicą Chrystusa? Wszyscy znamy bajkowy motyw mówiący o tym, że książę nie może ożenić się z królewną, dopóki nie pokona jakiegoś smoka, olbrzymów czy też nie przyniesie dzbana wody ze studni, która znajduje się gdzieś na końcu świata. Podobnie jest w życiu: mężczyzna musi coś uczynić, aby zdobyć kobietę. Idąc tym tokiem myślenia, św. Paweł wyobraża sobie Chrystusa, który przychodzi na ziemię, aby „zapracować” i zdobyć tę Oblubienicę, którą jest Kościół. „Zapracowuje” ofiarą swojego życia. Dlatego miłość Chrystusa do Kościoła jest tak mocna, trwała i zawsze wierna. Święty Paweł, kiedy chce przekazać naukę o miłości małżeńskiej, najpierw wskazuje na wzór miłości oblubieńczej Chrystusa do Kościoła (por. Ef 5). Jeśli więc chcemy zdobyć miłość Chrystusa, powinniśmy być lojalnie oddani Kościołowi. Chrystus patrzy na moją i twoją duszę jako cząstkę Kościoła.

Święty Paweł pisze też o Kościele jako wielkiej budowli, w której każdy z nas jest żywym kamieniem. „W Nim zespalana cała budowla rośnie na świętą w Panu świątynię, w Nim i wy także wznosicie się we wspólnym budowaniu, by stanowić mieszkanie Boga przez Ducha” (Ef 2, 21-22). Chce nam przez to powiedzieć, jak ważna jest jedność Kościoła i jak wszyscy jesteśmy zależni jedni od drugich. Mówimy, że w drugim jest coś, co mnie buduje. Podobnie jest w Kościele: wiara jednego buduje innych, a jej brak osłabia więzy tej budowli.

Ale św. Paweł mówi jeszcze: jesteśmy ciałem Chrystusa, w którym On jest Głową. On daje życie Kościołowi, od Niego płyną łaski, bez których żaden członek Jego ciała nie może prawdziwie żyć. Kiedy boli cię palec u nogi, to tak prawdę nie tam odczuwa się ból, lecz w mózgu, gdyż cały system nerwowy naszego organizmu jest jednością. Tak jesteśmy złączeni w Kościele z Chrystusem – jako członki zjednoczone między sobą i z Głową. Te wszystkie obrazy pozwalają zrozumieć, co to znaczy być katolikiem i jakie powinno być nasze życie, aby odpowiadało przynależności do Kościoła Jezusa Chrystusa.

Autor jest dogmatykiem, profesorem KUL, redaktorem naczelnym czasopisma Teologia w Polsce.