Spotkanie przedstawicieli świata biznesu, polityki, nauki i kultury w Karpaczu odbywało się w dniach 3-5 września. Trzydziestej trzeciej edycji forum przyświecało hasło: „Czas nowych liderów: razem kształtując przyszłość”. W tym pojemnym haśle znajdowały się głównie tematy obejmujące kluczowe zagadnienia związane z cyberbezpieczeństwem, ochroną zdrowia, gospodarką żywnościową i ze sztuczną inteligencją. To od nich w dużej mierze zależy to, jak nam się żyje i jak będzie nam się żyło w przyszłości. W tym kontekście forum stało się swoistą kuźnią, w której doświadczenia ekspertów i praktyków zderzyły się z nowymi pomysłami. Spójrzmy, jak wypadła ta konfrontacja.

Człowiek vs. AI

Sztuczna inteligencja i zmiany z nią związane to dzisiaj największe wyzwanie – stwierdził Zygmunt Berdychowski, przewodniczący Rady Programowej Forum Ekonomicznego. Nic więc dziwnego, że debaty poświęcone AI – a było ich kilka – przykuły największą uwagę uczestników i mediów. Forum poświęcone tej tematyce zostało zorganizowane razem z Ministerstwem Cyfryzacji i największymi uczelniami w Polsce. Uczestnicy skupili się na kwestii wpływu sztucznej inteligencji na rewolucję, która zachodzi w społeczeństwie, a także w sektorach usług publicznych i komercyjnych. Mówiono o udziale AI w zarządzaniu miastami, jak również o inwestycjach w tę technologię. Okazuje się, że liderzy biznesu widzą potencjał w rozwiązaniach sztucznej inteligencji, lecz obawiają się o prywatność i bezpieczeństwo danych. Nadal dużym problemem w tej materii pozostaje brak spójnych ram nadzoru nad rozwojem AI.

Każda transformacja społeczna ma swoje wady i zalety – nie inaczej jest w przypadku transformacji cyfrowej. Bethany Godsoe z New York University, która rozpoczęła panel poświęcony AI, zauważyła, że sztuczna inteligencja może uwypuklać dotychczas powstałe nierówności społeczne i dyskryminację, może też jednak wspomagać rozwój pracowników i tworzyć więcej miejsc pracy, zwłaszcza dla absolwentów uczelni wyższych. W tym też upatruje widoki Alojzy Nowak, rektor Uniwersytetu Warszawskiego – dla niego rozwój sztucznej inteligencji stanowi szansę dla absolwentów polskich uczelni, którzy w zakresie nauk informatycznych odnoszą duże międzynarodowe sukcesy. Inną dziedziną, która życzliwym okiem spogląda na sztuczną inteligencję, jest medycyna. Prelegenci w większości zgodzili się, że są pewne obszary ludzkiego życia, które powinny zostać wolne od AI – to sfera relacji interpersonalnych. – Powinniśmy tak uczyć młodzież, żeby zdawała sobie sprawę z tego, że to ważne narzędzie, ale relacji międzyludzkich nic nie jest w stanie zastąpić – stwierdził rektor UW.

Wyzwania współczesnego świata

Forum Ekonomiczne w Karpaczu jest okazją do spojrzenia globalnie na wyzwania współczesnego świata, a jednym z nich – co uwidacznia globalna rywalizacja, której jesteśmy świadkami – jest rosnąca rola Chin na arenie międzynarodowej. Temu zagadnieniu został poświęcony panel „Chiny – nowy hegemon?”. Uczestnicy panelu próbowali znaleźć odpowiedź na pytanie: co warunkuje przewagę Państwa Środka w globalnym wyścigu o dominację i czy Chiny faktycznie staną się światowym hegemonem?

Innym tematem, który wpływa na życie każdego z nas, jest polityka klimatyczna. Jej skutki odczuwamy, nierzadko boleśnie, na własnej kieszeni. Swoją koncepcję zbudowania bardziej zielonego i zdrowego świata, w którym odchodzi się od paliw kopalnych aż do całkowitej rezygnacji z nich, wygłosiła Sage Lenier, amerykańska aktywistka. Jej utopijna wizja walki z kryzysem klimatycznym budzi mocne kontrowersje. Jest jednak pokłosiem lansowanych idei, które padają na podatny grunt wśród elit politycznych i biznesowych.

Atom, cyberbezpieczeństwo i tożsamość

Rozwój technologii, procesy globalizacji i wyzwania stojące przed nowoczesną miejską infrastrukturą to niejedyne tematy poruszone przez prelegentów. Nie zabrakło pytań o Polskę i jej rolę w Europie. Światowe kryzysy, takie jak pandemia i wojna na Ukrainie, z którymi weszliśmy w trzecią dekadę XXI wieku, wystawiły na próbę polską gospodarkę i zweryfikowały jej zależność od gospodarek innych krajów. Czy jesteśmy w stanie przygotować się do innych tego typu perturbacji, które mogą się pojawić w przyszłości? Okazuje się, że jednym z największych wyzwań, by wzmocnić polską gospodarkę wobec globalnych kryzysów, jest transformacja energetyczna. Na ten temat dyskutowano podczas panelu „Wektory w sektorze energetyki, zmiany i wyzwania”. Prelegenci wiele uwagi poświęcili energii nuklearnej w Polsce. Ich zdaniem, energetyka jądrowa zadecyduje o konkurencyjności naszego kraju na rynku energetycznym, a co za tym idzie – przedsiębiorstw, które się u nas rozwijają.

Niezależność energetyczna kraju jest jednym z aspektów zapewnienia Polsce spokoju; kolejnym jest cyberbezpieczeństwo. Eksperci w ramach panelu „Cyberbezpieczeństwo. Nowe wyzwania i skuteczne metody ochrony” zgodzili się, że najsłabszym czynnikiem w zabezpieczeniu danych jest człowiek. Dlatego też rekomendowali zwiększenie wysiłków celem poprawienia skuteczności edukacji nie tylko pracowników, ale też dzieci i młodzieży. Nie zabrakło również postulatów zwiększenia cyberbezpieczeństwa kosztem prywatności, jednak takie hasła zawsze będą budziły słuszny opór społeczny.

Polska to nie tylko gospodarka i energetyka, to również ponadtysiącletnia kultura i historia. O tym, jak kulturowy dorobek naszych pokoleń wpływa na Europę, i o tym, jak pomimo zagrożeń współczesności zachować tożsamość, dyskutowano podczas panelu „Gdzie jest nasza Europa? – Polski zgrzyt tożsamościowy”, w którym udział wzięli Mariusz Książek (Instytut NIEDZIELA), Włodzimierz Bernacki (senator), Adam Dąbrowski (Instytut Wolności), Piotr Gliński (poseł), Tomasz Modrzejewski (British Poles). – Chrześcijaństwo, które nadawało i nadaje ducha Polsce, wciąż jest takim elementem tożsamościowym, ale dzisiaj widzimy, że w ramach wojny kulturowej, mimo że się o tym nie mówi, jest ono piętnowane, wyłączane – powiedział wiceprezes Instytutu NIEDZIELA i przywołał m.in. próbę usunięcia katechezy ze szkół. Jego głos był ważnym punktem w debacie o polskiej tożsamości, która swoje korzenie ma przecież w chrześcijaństwie.

Niedziela była partnerem medialnym XXXIII Forum Ekonomicznego.