O Adwencie dużo powiedziano i każdego roku przypomina się w różnoraki sposób o jego znaczeniu religijnym czy kulturowym. Adwent przybliża nas ku Bożemu Narodzeniu. Łacińskie „adventus” oznacza przyjście, rozpoczyna nowy rok liturgiczny w Kościele katolickim.
W pierwszych wiekach
Najstarsze ślady Adwentu spotykamy w Hiszpanii i Galii w IV wieku, gdzie miał charakter pokutny, z postem, abstynencją małżeńską i skupieniem. Był przygotowaniem na święto Epifanii, dopiero od V wieku na święto Bożego Narodzenia. W Rzymie zaczął być obchodzony dopiero pod koniec VI wieku. Adwent miał tu formę radosnego oczekiwania na przyjście Pana, pozbawiony był postów i innych praktyk pokutnych. Zalecenia liturgiczne dotyczące Adwentu ujednolicił papież Grzegorz Wielki. Od tego czasu trwa on cztery tygodnie i staje się szczególnym okresem oczekiwania na święta Bożego Narodzenia.
- Święta Bożego Narodzenia zaczęto obchodzić dopiero około II połowy IV wieku - mówi etnograf Barbara Rybińska. - Korzeni tradycji adwentowych i bożonarodzeniowych należy szukać w kulturze Starożytnego Rzymu, gdzie pod koniec grudnia obchodzono święto boga słońca z obrzędami rolniczymi i wegetacyjnymi. Chrześcijanie zaadaptowali niektóre tradycje pogańskie i nadali im wymiar chrześcijański.
Pomóż w rozwoju naszego portalu
Dzisiaj
Adwent z punktu widzenia liturgii Kościoła katolickiego można podzielić na dwa okresy: od początku Adwentu do 16 grudnia - jest to czas szczególnego oczekiwania na powtórne przyjście Jezusa Chrystusa na końcu czasów oraz od 17 do 24 grudnia - jest to czas bezpośredniego przygotowania do uroczystości Narodzenia Pańskiego.
Typowymi elementami towarzyszącymi całemu Adwentowi są wieniec i świeca adwentowa. - Tradycja wieńca adwentowego wywodzi z germańskich tradycji pogańskich - mówi Barbara Rybińska. - Zielone gałązki są odwiecznym symbolem życia wiecznego, nadziei, zwyciężającej śmierć. Wśród katolików zwyczaj przyjął się na początku XX wieku. Wieniec adwentowy posiada bogatą symbolikę: światło, zieleń i krąg, które oznaczają wspólnotę oczekującą w miłości i radości na przyjście Pana. Dawniej wieńce wykonywano własnoręcznie z żywych gałązek. Na terenie Warmii i Mazur w pierwszą niedzielę Adwentu robiono z choiny wianek i przystrajano czerwonymi wstążkami, następnie umieszczano na nim świeczkę, po czym zawieszano go pod sufitem. W każdą niedzielę dodawano świeczkę. Czasem wieniec adwentowy zdobiły wstążki różnych kolorów. Dziś wieńce adwentowe spotkać można w kościołach. W kolejne niedziele zapalane są kolejne świece. Wieńce coraz częściej pojawiają się również w Polsce w formie ozdób zawieszanych na drzwiach.
Z Adwentem związane jest nabożeństwo wotywne ku czci Najświętszej Maryi Panny. Jest to pierwsza Msza św. odprawiana o wschodzie słońca, której towarzyszą roratka - świeca ozdobiona białą wstęgą symbolizująca Najświętszą Maryję Pannę oraz lampiony przynoszone przez dzieci. W Polsce adwentowa Msza św. znana jest od XII wieku.
Od połowy grudnia Adwent oprócz wymiaru duchowego staje się czasem przygotowania domów na święta. Zaczynają się gruntowne porządki i wielkie gotowanie, w których uczestniczą wszyscy domownicy. Wszystko po to, by spokojnie i radośnie rozpocząć świętowanie.
Co najważniejsze
Czas oczekiwania na najradośniejsze, rodzinne święta powinien upływać w atmosferze radości. Kościół zachęca do udziału w rekolekcjach oraz przystąpienia do sakramentu pokuty i pojednania, jednak charakter tego czasu nie jest tożsamy z wymową Wielkiego Postu.
- To nasze oczekiwanie nie powinno być smutne, ale radosne, przepełnione oczekiwaniem na Światło Chrystusa - mówi Barbara Łakoma z Zielonogórskiego Muzeum Etnograficznego w Ochli prowadząca lekcje muzealne dla dzieci, podczas których uczniowie poznają między innymi tradycje. - Organizując te lekcje, staram się przybliżać i utrwalać zwyczaje związane z Bożym Narodzeniem i pokazywać głęboką symbolikę ozdób świątecznych. Przypominam też o trwającym Adwencie - czasie oczekiwania na to wielkie wydarzenie w historii świata, bo nasze lekcje odbywają się w tygodniach poprzedzających dni świąteczne. Przygotowując ozdoby choinkowe czy stół wigilijny, wspominamy o obrzędach często zaczerpniętych z pogaństwa, ale je interpretujemy i ukazujemy ich chrześcijańskie znaczenie, bo wszystkie elementy adwentowe i bożonarodzeniowe mają swoją głęboką symbolikę i nie pojawiają się w tym czasie przez przypadek.