W Kotlinie Kłodzkiej są parafie, gdzie zwyczaje i tradycje przekazuje się z pokolenia na pokolenie. Szczególnie widać to przed Wielkanocą: palmy, stroiki i pisanki robią i starsi, i młodsi. Przygotowują też misteria Drogi Krzyżowej, angażując w to całą wieś. Razem przeżywają wyjątkowy czas oczekiwania na zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa.
Krosnowice to duża, licząca blisko trzy tysiące mieszkańców wieś w powiecie kłodzkim. Nieopodal leżący Gorzanów jest trzy razy mniejszy, tamtejsza parafia liczy niespełna tysiąc dusz. Obie miejscowości mają jednak w sobie coś wyjątkowego, co zawdzięczają mieszkającym tam ludziom.
- To, co najpierw mnie uderzyło, kiedy w październiku ubiegłego roku obejmowałem probostwo parafii św. Marii Magdaleny w Gorzanowie, to fakt, że wśród wiernych nie ma tu apatii i zobojętnienia - mówi ks. Jan Fecko, który wcześniej przez 30 lat był misjonarzem w Afryce i w Belgii. - Sam cały czas dopiero uczę się swojej parafii, poznaję mieszkańców, ale już widzę, że to bardzo aktywni ludzie. I starsi, i młodsi chętnie włączają się w życie parafii.
Podobnie jest w Krosnowicach. Działa tam jedno z najprężniejszych Kół Gospodyń Wiejskich w regionie, jest Klub Seniora i Towarzystwo Miłośników Krosnowic.
- Oj, dzieje się, dzieje - potwierdza za śmiechem Halina Pik, szefująca Kołu Gospodyń Wiejskich. - Czasami tyle, że nie mamy kiedy w domu siedzieć. Ale to dobrze, bo dzięki temu wieś żyje, a ludzie są sobie życzliwsi, trzymają się razem i pomagają, kiedy jest taka potrzeba.
Siłę takich wspólnot i chęć do działania widać przed świętami: Bożym Narodzeniem i nadchodzącą właśnie Wielkanocą.
- Co roku razem z paniami z Koła Gospodyń oraz młodzieżą przygotowujemy stroiki wielkanocne - opowiada Jolanta Terlecka, sołtys Gorzanowa i jednocześnie szefowa Koła. - Na Niedzielę Palmową, na pamiątkę wjazdu Jezusa do Jerozolimy, nie może zabraknąć też palm. Co roku w kościele organizujemy specjalny pokaz połączony z konkursem i wybieramy taką, która zasługuje na miano najładniejszej.
Tradycyjne palmy wielkanocne gospodynie (a często i gospodarze, którzy służą męską siłą przy wnoszeniu palm do kościoła) przygotowują z gałązek wierzby, która w symbolice Kościoła jest znakiem zmartwychwstania i nieśmiertelności duszy. Obok wierzby używa się również gałązek malin i porzeczek. Ścina się je w Środę Popielcową i przechowuje w naczyniu z wodą, aby puściły pąki na Niedzielę Palmową. W trzpień palmy wplata się również bukszpan, barwinek, borówkę, cis, widłak.
- Tu nie ma nic sztucznego - pokazuje gotową palmę Elżbieta Froń z Koła Gospodyń Wiejskich w Krosnowicach. - Proszę tylko zobaczyć: bazie, barwinek, suszone kwiaty, które przygotowujemy dużo wcześniej z myślą o tym wyjątkowym dniu. Małą palemkę przygotowujemy w 45 minut. Większe i wyższe wymagają, oczywiście, więcej pracy.
W Wielką Sobotę palmy są palone, a popiół z nich jest używany w następnym roku, kiedy w Środę Popielcową ksiądz znaczy wiernym głowy popiołem. Mieszkańcy Gorzanowa i Krosnowic wierzą, że poświęcona palma chroni ludzi, zwierzęta, domy, pola przed ogniem i wszelkim złem.
- Dlatego właśnie poświęconą palmą należy pokropić rodzinę, co zabezpieczy ją przed chorobami i głodem - mówią.
Gospodynie słyną także z doskonałych potraw, przygotowywanych właśnie z myślą o Wielkanocy.
- Wiadomo, co króluje na polskim tradycyjnym stole w te święta - mówi Krystyna Tambor z Krosnowic. - Przede wszystkim pieczone mięsa, pasztety, kiełbasa. To przecież czas radości, koniec Wielkiego Postu. Nie może zabraknąć smakołyków.
Wcześniej jednak przygotowuje się święconkę. Gospodynie przygotowują pisanki i kraszanki, zdobiąc je farbami i brokatem. Żaden wzór nie może się powtórzyć.
- Pisanki wymagają cierpliwości, ale w zamian efekt jest przepiękny - mówi Jolanta Terlecka.
W święconce - jak podkreślają gospodynie - nie może też zabraknąć chrzanu.
- I każdy musi go zjeść choć troszeczkę, nawet małe dzieci - przekonuje Maryla Kogut z Krosnowic.
- Ma to chronić przed bólem zębów i brzucha, ale przede wszystkim to umartwienie poniesione dla Chrystusa, pojonego przed śmiercią żółcią i octem - dodaje Halina Puk.
Na świątecznym stole zawsze króluje baranek, najczęściej wykonany z ciasta. Wśród innych świątecznych ciast najważniejsze są baby wielkanocne, zwane też babimi kołaczami. Równie sławne, a przy tym bardzo dekoracyjne, są mazurki oraz serniki, niegdyś nazywane przekładańcami. W wykonaniu pań z Krosnowic - palce lizać, podobnie jak specjał z Gorzanowa: suszony biały ser.
- Tak tu sobie opowiadamy o zwyczajach, przygotowywaniu palm i potraw, a najważniejsze w tym wszystkim jest to, że dzięki temu nie siedzimy w domach, tylko jesteśmy wśród ludzi, czujemy się potrzebni - przekonuje Krystyna Sarkowicz z Krosnowic. - Taka integracja jest bardzo ważna. Cieszy też to, że w Kole, do którego należy ponad 20 pań, są osoby na emeryturze i młodsze, które również włączają się w to, co robimy. Także panowie nie trzymają się z boku, wspomagają nas choćby w chórze czy w cięższych pracach.
Młodzi mieszkańcy Krosnowic skupili się też wokół parafii św. Jakuba Apostoła, gdzie posługę pełni ks. wikariusz Adam Łyczkowski. W tym roku po raz pierwszy wspólnie zorganizują misterium pasyjne, odgrywając je podczas uroczystej Drogi Krzyżowej.
Także parafianie z Gorzanowa przejdą przez całą wieś symbolicznie, czcząc w ten sposób drogę Jezusa Chrystusa na śmierć i złożenia Go do grobu. - To już tradycja rozpoczęta przez mojego poprzednika - mówi ks. Jan Fecko. - Z radością ją podtrzymam, bo wiem, jak ważna jest ona dla parafian.
Zarówno mieszkańcy Gorzanowa, jak i Krosnowic podkreślają, jak ważna jest dla nich wiara, tradycja i przekazywanie ich młodemu pokoleniu.
- W naszych różnorodnych działaniach biorą udział przedstawiciele chyba czterech pokoleń - cieszy się Jolanta Terlecka. - To taki łańcuszek, którym przekazujemy to, co najlepsze naszym dzieciom, wnukom i prawnukom. Nie chcemy w tym łańcuszki pominąć żadnego ogniwa. To dla nas bardzo ważne, by kontynuować to, co zaczęli i czego nauczyli nas rodzice. Wiara i tradycja są zaś najlepszym spoiwem dla pokoleń.
- Widzę ogromną różnicę między parafią w Belgii, gdzie byłem przez osiem lat, a tą w Gorzanowie - mówi ksiądz proboszcz Jan Fecko. - W zachodniej Europie ludzie są zagubieni. Zgubili swoją tożsamość, nie mają, na czym oprzeć się w życiu. Z łatwością przyszła im negacja wiary, tradycji, kultury. Tylko teraz mają problem, jeśli chcą zbudować coś trwałego. Bez solidnych podstaw jest to niemożliwe. Dlatego tak cieszy to, że w Gorzanowie jest jeszcze inaczej. Teraz moim zadaniem jest tego nie zepsuć, co więcej - robić wszystko, by jak najbardziej rozwijać działania mieszkańców.
Jak bardzo jest to potrzebne - także w innych krajach - potwierdza fakt, że niedługo do gospodyń z Krosnowic na kilka miesięcy przyjadą goście z zagranicy, by uczyć się od nich tradycji czy gotowania swojskich potraw.
- Jeśli z tego podpatrywania wyjdzie choć - daj Boże - trochę dobrego, to będzie coś - uśmiecha się Halina Puk. - My z radością podzielimy się dobrem ze wszystkimi, którzy tylko zechcą.