Kościół pw. św. Mikołaja w Wolborzu znajduje się w centrum miejscowości, przy pl. Władysława Jagiełły. Przypuszcza się, że wolborska świątynia powstała w 1148 r. jako drewniany, niewielki budynek. Kościół zbudowany został przez mieszkańców Wolborza, grodu kasztelańskiego i osady targowej, którzy w większości byli kupcami. Świątynię wybudowali na cześć swego patrona św. Mikołaja. Pierwsza wzmianka o kościele pochodzi z 1239 r. Tu odbywały się ważne spotkania wpływowych osób, często odwiedzali go królowie. Pięciokrotnie właśnie stąd wojsko ruszało na wojnę z Krzyżakami, m.in. na bitwę pod Grunwaldem w 1410 r.
Dogodne położenie Wolborza powodowało, że wielu biskupów włocławskich stale tu rezydowało. Tu także krzyżowały się różne szlaki handlowe. 18 lutego 1538 r. abp gnieźnieński Jan Latalski wyniósł kościół św. Mikołaja do godności prepozytury. Jego następca, abp Piotr Gamrat dekretem z 3 marca 1544 r., nadał mu tytuł kolegiaty, erygując jednocześnie przy nim kapitułę złożoną z 5 prałatów: prepozyta, dziekana, scholastyka, kustosza i kantora oraz 4 kanoników, którzy oprócz tego, że pracowali jako duszpasterze, swoimi spotkaniami podkreślali wspólnotowe życie Kościoła. W 1546 r. papież Paweł III zatwierdził kapitułę kolegiacką.
W 1815 r. miał miejsce słynny Kongres Wiedeński, na którym utworzone zostało Królestwo Polskie. Jego ówczesnym królem, ze względów terytorialnych, był car Aleksander I. On wpłynął na metropolitę warszawskiego, bp Stanisława Malczewskiego, by ten zlikwidował wszystkie kolegiaty na terenie Królestwa Polskiego. W 1818 r. decyzją ówczesnych władz zaborczych zdegradowano świątynię, odbierając jej tytuł kolegiaty, a w 1819 r. została także zniesiona kapituła kolegiacka.
6 lipca 2008 r., po 190 latach kościół pw. św. Mikołaja w Wolborzu odzyskał tytuł kolegiaty. Stało się to za sprawą dekretu abp. Władysława Ziółka, wywodzącego się z terenu parafii Wolbórz, a celebrującego tego dnia i w tej świątyni swój złoty jubileusz kapłaństwa. 26 czerwca bp Ireneusz Pękalski, delegat Metropolity łódzkiego, przekazał zgromadzonym w wolborskiej kolegiacie treść dekretu reaktywującego kapitułę wolborską.