Na urząd biskupa diecezji 17 stycznia 1964 r. mianował go papież Paweł VI. Nowy biskup objął rządy 5 lutego 1964 r., a ingres do katedry odbył się 12 kwietnia tego roku. Stefan Bareła (1916-1984) był pierwszym pasterzem częstochowskim wywodzącym się z miejscowego prezbiterium – pochodził z Zapolic, z parafii Kodrąb. W myśl swojego zawołania biskupiego „Veritati et Caritati”(„[Służyć] Prawdzie i Miłości”) podjął dzieło swojego poprzednika bp. Zdzisława Golińskiego, kontynuując duszpasterski program Wielkiej Nowenny przed Millenium Chrztu Polski.

W obliczy wzrostu liczby diecezjan i dynamicznego rozwoju przemysłu bp Bareła pomnażał sieć parafialną, zwłaszcza w nowych dzielnicach miejskich Częstochowy i Zagłębia oraz w parafiach wiejskich. W czasie jego rządów powstały 102 placówki duszpasterskie.

Bp Bareła ustanowił struktury posoborowe w Kościele partykularnym, takie jak: Diecezjalna Rada Kapłańska, Diecezjalna Rada Duszpasterska i parafialne rady duszpasterskie.

Pasterz odważnie bronił wolnego dostępu do Jasnej Góry, blokując powstanie tunelu prowadzącego pod dzisiejszą ul. Popiełuszki, który władze komunistyczne budowały w celu rzekomego usprawnienia ruchu pielgrzymkowego, chcąc w rzeczywistości odgrodzić Jasną Górę od miasta. Biskup troszczył się też o katedrę (wzmocnienie konstrukcji, pokrycie blachą miedzianą, urządzenie kaplicy Matki Bożej Częstochowskiej, upamiętnienie pierwszej pielgrzymki Jana Pawła II pomnikiem papieskim), otrzymał pozwolenie na budowę Seminarium Duchownego w Częstochowie i poświęcenie placu pod jego budowę (26 sierpnia 1983 r.). Ponadto wznowił wydawanie Tygodnika Katolickiego „Niedziela” w nakładzie 100 tys. egzemplarzy i powołał do istnienia Częstochowskie Wydawnictwo Diecezjalne „Regina Poloniae”.

Biskup Bareła podjął inicjatywę powołania do życia Studium Dokumentacji Soborowej i Instytutu Eklezjologiczno-Mariologicznego. Zainicjował wydawanie „Częstochowskich Studiów Teologicznych”. Ponadto ustanowił Seminarium Naukowe Teologów, przemianowane aktualnie na Oddział Częstochowski Polskiego Towarzystwa Teologicznego, Studium Życia Rodzinnego i Diecezjalny Ośrodek Duszpasterstwa Rodzin w Częstochowie. W 1981 r. erygował Instytut Teologiczny, związany z Wydziałem Teologicznym obecnego Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. Z powodzeniem starał się o utworzenie Sekcji licencjackiej o profilu eklezjologiczno-mariologicznym, którą przemianowano na Sekcję licencjacko-doktorancką Wydziału Teologicznego UPJP II.

W okresie stanu wojennego diecezja częstochowska, zwłaszcza przez posługę bp. Bareły i biskupa pomocniczego Franciszka Musiela, odważnie stawała po stronie więzionych i internowanych oraz ich rodzin. Biskupi odwiedzali ośrodki internowania i interweniowali wobec nadużyć władz. Działał bardzo dynamicznie Diecezjalny Komitet Pomocy Bliźniemu z oddziałem regionalnym w Sosnowcu, obejmujący swą pomocą prawną i charytatywną osoby poszkodowane. W tych latach także diecezja prowadziła szeroką akcję charytatywną, rozprowadzając dary napływające w dużych transportach z Europy Zachodniej. Rozwinęło się duszpasterstwo świata pracy oraz Msze św. za ojczyznę w większych ośrodkach, szczególnie w Częstochowie i Zagłębiu Dąbrowskim.

Biskup Bareła zmarł 12 lutego 1984 r. Pochowano go w krypcie biskupów częstochowskich w podziemiach katedry częstochowskiej.

Dzisiaj (12 lutego) o godz. 18 w bazylice archikatedralnej Świętej Rodziny w Częstochowie Mszy św. w jego intencji oraz w intencji bp. Teodora Kubiny, którego 70. rocznica śmierci mija 13 lutego, będzie przewodniczył biskup senior Antoni Długosz.