Pierwsze dni października 2001 r. były dla duchowieństwa, kleryków i wiernych obrządku łacińskiego diecezji kamieniecko-podolskiej na Ukrainie potwierdzeniem ścisłych związków z Kościołem powszechnym i Ojcem Świętym na przestrzeni kilku wieków istnienia diecezji i seminarium duchownego. W dniu patronki seminarium św. Teresy od Dzieciątka Jezus (1 października) odbyła się uroczysta inauguracja roku akademickiego 2001/2002. W tym dniu obchodzono 10. rocznicę odnowienia Wyższego Seminarium Duchownego obrządku łacińskiego dla diecezji kamieniecko-podolskiej w Gródku Podolskim.
Seminarium korzysta z budynków Domu Miłosierdzia wybudowanych
pod kierunkiem ks. Władysława Wanagsa MIC. Budynek seminarium w Kamieńcu
mimo wielu zapewnień nie został do dzisiaj zwrócony. Kadrę profesorską
stanowią księża pochodzący z kilku diecezji polskich i ze Słowacji,
a w ostatnich latach również wychowankowie tutejszego seminarium.
W 1996 r. seminarium otrzymało afiliację do Wydziału Teologicznego
Uniwersytetu Laterańskiego w Rzymie. W ciągu 10 lat prace magisterskie
obroniło i seminarium opuściło 40 kapłanów. Podjęli oni prace w diecezji
kamieniecko-podolskiej, kijowsko-żytomierskiej, w Mołdawii, na Łotwie.
Kilku z kapłanów rozpoczęło studia specjalistyczne w Rzymie i Lublinie.
W bieżącym roku akademickim w seminarium jest 70 alumnów, w tym 14
na roku wstępnym. Seminarium w Gródku jest największe spośród wszystkich
seminariów obrządku łacińskiego funkcjonujących na terenie Ukrainy.
We wspomnienie Aniołów Stróżów (2 października) w Instytucie
Nauk Religijnych w Gródku (kształcą się w nim przyszli katecheci
dla kilku diecezji łacińskich na Ukrainie) Kuria Diecezjalna w Kamieńcu
i Wyższe Seminarium Duchowne zorganizowały sympozjum historyczne
pt. Trudne dziedzictwo wiary. Z dziejów diecezji kamienieckiej (XIV-XXI
w.). Na sympozjum zaproszono najwybitniejszych znawców problematyki
historycznej i religijnej diecezji kamieniecko-podolskiej.
Wykład pt. Początki diecezji kamienieckiej i jej dzieje
w I Rzeczypospolitej (XIV-XVIII w.) wygłosił ks. dr Henryk Borcz
z Przemyśla. Diecezja kamieniecka powstała w latach 1379-84. Pierwszym
biskupem został Aleksander. Diecezja weszła w skład metropolii w
Haliczu, a później we Lwowie. Teren diecezji był często miejscem
walk wojsk polskich z Turkami i Tatarami. Prowadziło to do wielu
zniszczeń i wielkich trudności w rozwoju struktury parafialnej. Caryca
Katarzyna II po II rozbiorze Polski (1793 r.), bez zgody Stolicy
Apostolskiej, ukazem z 27 września 1795 r. doprowadziła do zlikwidowania
diecezji kamienieckiej.
Ks. dr Marian Radwan SCJ z Lublina przedstawił w swoim
wykładzie zatytułowanym Antyzakonna polityka caratu w XIX wieku,
jak w ciągu całego XIX stulecia cesarstwo rosyjskie podejmowało różne
działania w celu doprowadzenia do zniszczenia życia zakonnego na
terenach przyłączonych do carskiej Rosji. Swoje wystąpienie oparł
na dokumentach, które odnalazł w archiwach państwowych, m.in. w Sankt
Petersburgu i Moskwie.
Wykład ks. prof. dr. hab. Bolesława Kumora z Lublina
był zatytułowany Kasata diecezji kamienieckiej w 1866 r. Po przywróceniu
do życia diecezji kamienieckiej w 1798 r. przez cara Pawła I diecezja
zaczęła się odradzać. Działalność rozpoczęło seminarium duchowne,
odnowiono katedrę, powstały nowe parafie. Klęska powstania styczniowego
doprowadziła do wielkiego prześladowania Kościoła katolickiego na
Podolu. Władze rosyjskie ukazem cara Aleksandra II z 5 czerwca 1866
r. rozwiązały konsystorz biskupi, kapitułę katedralną, zamknęły seminarium
duchowne, a biskupa ordynariusza Antoniego Fijałkowskiego deportowały
do Kijowa. Dopiero w 1882 r. przywrócono diecezję kamieniecką jako
administraturę apostolską, którą mieli zarządzać biskupi w Łucku
i Żytomierzu.
W przerwie obrad naukowych w kościele parafialnym odprawiona
została uroczysta Msza św. koncelebrowana pod przewodnictwem biskupa
ordynariusza kamieniecko-podolskiego Jana Olszańskiego. Słowo Boże
nawiązujące do dziejów diecezji i seminarium wygłosił bp Stanisław
Padewski ze Lwowa.
W części popołudniowych obrad wykład Odrodzenie diecezji
kamienieckiej po 1918 r. wygłosił ks. prof. dr hab. Stanisław Nabywaniec
z Uniwersytetu w Rzeszowie. Po I wojnie światowej nastąpiło odrodzenie
się diecezji kamienieckiej. 24 września 1918 r. papież Benedykt XV
ustanowił dla odrodzonej diecezji biskupa ordynariusza, którym został
ks. Piotr Mańkowski. Biskup ordynariusz pragnął powołać do życia
seminarium i inne instytucje diecezjalne. Jego zabiegi nie przyniosły
spodziewanych rezultatów. Układy zawarte po zakończeniu wojny polsko-bolszewickiej
sprawiły, że znaczna część diecezji znalazła się po stronie radzieckiej.
Władze te wkrótce przystąpiły do walki z przejawami jakiegokolwiek
życia religijnego.
Ks. prof. dr hab. Roman Dzwonkowski SAC z KUL wygłosił
wykład pt. Kapłani męczennicy i wyznawcy wiary w diecezji kamienieckiej
1919-1939. Ksiądz Profesor ukazał, jak wyglądało prześladowanie duchowieństwa
i wiernych w latach 20. i 30. XX wieku na terenie diecezji kamienieckiej.
Przedstawił również sylwetki kilkunastu kapłanów, którzy nie wyrzekli
się swojej wiary nawet wtedy, gdy musieli zginąć lub zostali skazani
na długoletnie więzienia, zsyłki na Sybir, do Kazachstanu a nawet
na tortury.
Największe zainteresowanie licznie zgromadzonych uczestników
sympozjum wywołała relacja świadka - kapłana o. Martyniana Darzyckiego
OFM. Przedstawił on swoją drogę do kapłaństwa, a następnie opowiedział,
jak wyglądało jego duszpasterstwo w ZSRR w czasie II wojny światowej
i wkrótce po jej zakończeniu. W sposób dokładny opisał swoje aresztowanie,
pobyt w więzieniach, zesłanie na Kołymę i pracę w nieludzkich warunkach.
Wszystko to stało się tylko dlatego, że był kapłanem katolickim,
głosił Słowo Boże i sprawował sakramenty święte. O. Darzycki często
powtarzał słowa, że "kapłan nie zostaje nigdy sam, jeśli całkowicie
odda się Panu Bogu. Zawsze z nim jest Chrystus". O. Martynian swoje
uwolnienie i powrót w 1953 r. do pracy duszpasterskiej na Podole
zawdzięcza Bożej Opatrzności, modlitwie i opiece Matki Najświętszej.
Do dnia dzisiejszego, jako 83-letni zakonnik, już jako rezydent,
służy nadal wiernym w Miastkówce w dekanacie tomaszpolskim w woj.
Winnica.
Jako ostatni z wykładem Odrodzenie diecezji kamienieckiej
w 1991 r. i jej organizacja w ostatnim dziesięcioleciu (1991-2001)
wystąpił kanclerz Kurii w Kamieńcu - ks. Krzysztof Chudzio. Odrodzona
diecezja kamieniecko-podolska ma powierzchnię ok. 280 tys. km kw.
Obejmuje terytorium nie tylko dawnej diecezji kamienieckiej, ale
także i całą południowo-wschodnią Ukrainę z Krymem i Zagłębiem Donieckim.
Na terenie diecezji jest ok. 250 kościołów i kaplic, gdzie sprawowana
jest Msza św. Pracuje tutaj ok. 150 kapłanów i zakonników, z których
połowa pochodzi z Polski i innych krajów. Na terenie diecezji działają
zgromadzenia zakonne: 12 męskich i 18 żeńskich. Ordynariuszem jest
bp Jan Olszański, a biskupem pomocniczym od 1998 r. Leon Maksymilian
Dubrawski OFM .
Ostatnim punktem sympozjum był koncert Orkiestry Kameralnej
Chmielnickiej Filharmonii.
Dziękując Panu Bogu za otrzymane łaski - klerycy, kapłani
i wierni nie mogą w swoich modlitwach zapomnieć o wszystkich dobroczyńcach,
tych żyjących na Ukrainie, a także w Polsce, Niemczech i innych krajach.
To dzięki ich modlitwom i ofiarom materialnym diecezja, parafie,
a głównie Seminarium mogło powstać i rozwijać się. Równocześnie do
wszystkich ludzi dobrej woli zwracamy się o dalszą pomoc i pamięć.
Sytuacja ekonomiczna na Ukrainie jest bardzo trudna i bez pomocy
dobrodziejów nie będą mogły rozwijać się diecezja i Seminarium Duchowne.
Wszystkim składamy serdeczne Bóg zapłać.
Pomóż w rozwoju naszego portalu