Natura i funkcja kultu i sakramentów, szczególnie Eucharystii, wyrażają i uwidaczniają komunię Kościoła - mówił abp Francesco Coccopalmerio, przewodniczący Papieskiej Rady ds. Tekstów Prawnych, podczas odbywającej się w dniach 8-9 września w Wyższym Seminarium Duchownym Archidiecezji Częstochowskiej Międzynarodowej Konferencji Naukowej Kanonistów. Tematem spotkania były: „Zagadnienia międzywyznaniowe w realizacji misji uświęcającej Kościoła”.

Uczestnictwo w sakramentach

Abp Francesco Coccopalmerio w referacie wygłoszonym podczas konferencji podkreślił, że „pierwszym i podstawowym wymogiem uczestniczenia we wspólnocie kościelnej jest chrzest, ale także: łaska sakramentalna, posiadanie ducha Chrystusowego, wyznawanie tej samej wiary, uznanie władzy kościelnej oraz życie w świetle moralności ewangelicznej”. Wyróżnił wspólnotę kościelną pełną i wspólnotę kościelną niepełną. Zdaniem abp. Coccopalmerio, „wspólnotę kościelną pełną posiada osoba, która respektuje wszystkie konieczne wymogi, takie jak chrzest, łaska sakramentalna, wyznawanie tej samej wiary, uznanie władzy kościelnej, życie w świetle moralności ewangelicznej oraz posiadanie ducha Chrystusowego”. - We wspólnocie kościelnej, która wyraża się w uczestnictwie w sakramentach („Communicatio in sacris”), powstaje relacja międzyosobowa pomiędzy tym, który daje, a tym, który otrzymuje dar - zaznaczył.

Tematyka ekumeniczna

Również dynamika ruchu ekumenicznego w ustawodawstwie i praktyce Kościołów partykularnych w krajach europejskich, szczególnie w odniesieniu do uczestnictwa w sakramentach, oraz opieka duszpasterska wobec chrześcijan różnych wyznań były przedmiotem popołudniowej dyskusji uczestników pierwszego dnia Międzynarodowej Konferencji Naukowej Kanonistów. W dyskusji uczestnicy konferencji wskazali na ogromną rolę prawa partykularnego w dialogu ekumenicznym. - Prawo partykularne powinno wypracować normy, aby pomóc w duszpasterstwie chrześcijanom niekatolikom. Należy też odróżnić depozyt wiary jako takiej od sposobu jej nauczania. Powinno się wypracować prawo partykularne kanoniczne wspólnie z innymi wspólnotami chrześcijańskimi - podkreślił o. prof. dr Jean-Paul Durand z Francji.
O istniejących problemach i trudnościach w kwestiach ekumenicznych odnośnie do ustawodawstwa kościelnego mówił bp Antoni Dziemianko z Białorusi.
Na podobne problemy w swoich krajach zwrócili uwagę także o. prof. dr Damián Nĕmec z Czech i ks. dr Józef Marèin ze Słowacji. Ekumenizm jest jednym ze znaków czasu. Potrzebne jest duszpasterstwo małżeństw o różnej przynależności kościelnej. Konieczna jest opieka duszpasterska, a także harmonijna współpraca duszpasterzy różnych wyznań chrześcijańskich i wzajemne poznanie doktryny - zauważył bp dr Artur Miziński.

Małżeństwa mieszane

Rozwiązanie małżeństwa niesakramentalnego na korzyść wiary, zawarcie małżeństwa mieszanego między osobą należącą do Kościoła katolickiego i osobą ochrzczoną należącą do innego Kościoła lub wspólnoty kościelnej oraz forma prawna zawarcia małżeństwa mieszanego - to tematyka ostatniego dnia Międzynarodowej Konferencji Naukowej Kanonistów.
Na problem rozwiązania małżeństwa niesakramentalnego na korzyść wiary jako na „jeden z najbardziej złożonych zagadnień w misji uświęcającej Kościoła” zwrócił uwagę ks. prof. dr Janusz Piotr Kowal TJ z Papieskiego Uniwersytetu „Gregorianum” w Rzymie. Prelegent odwołując się m.in. do instrukcji Kongregacji Doktryny Wiary „Potestas Ecclesiae” (30 IV 2001) nt. procesu rozwiązywania węzła małżeńskiego na korzyść wiary, przypomniał, że „rozwiązywanie węzła małżeńskiego jest zaradczym środkiem duszpasterskim”. - Ważne jest, by dostrzec dwa aspekty w kwestii rozwiązania węzła małżeńskiego, a mianowicie świadomość Kościoła, że ma taką władzę, i sposób wykonywania owej władzy - podkreślił ks. prof. Kowal TJ. Wykładowca zaznaczył również, że do godziwości otrzymania łaski rozwiązania węzła małżeńskiego konieczne jest zaistnienie pewnych koniecznych wymogów, takich jak m. in.: niemożność odbudowania wspólnego życia małżeńskiego, brak wyłącznej lub przeważającej winy po stronie współmałżonka. - Petent nie może być winny w sposób wyłączny lub przeważający za rozpad pożycia małżeńskiego. W świetle instrukcji „Potestas Ecclesiae” widać, że Kościół nie zamierza udzielać takiej łaski wielokrotnie. Korzyść dla wiary (in favorem fidei) jest racją i głównym motywem rozwiązywania węzła niesakramentalnego - podkreślił ks. prof. Kowal.
Na problemy natury ekumenicznej natomiast przy zawarciu małżeństwa mieszanego między osobą należącą do Kościoła katolickiego i osobą ochrzczoną należącą do innego Kościoła lub wspólnoty kościelnej zwrócił uwagę ks. prof. dr hab. Wojciech Góralski z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. - Często rozbieżność dotycząca wiary i samej koncepcji małżeństwa może rodzić trudności np. w kwestii wychowania dzieci. Przy zawieraniu małżeństw mieszanych trzeba zwrócić uwagę na ogromną rolę rodziców, którzy tworzą sferę wychowawczą. Potrzebna jest również opieka duszpasterska nad małżonkami małżeństw mieszanych - mówił ks. prof. Góralski. Tematykę kontynuował ks. prof. dr hab. Leszek Adamowicz z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, przedstawiając formę prawną zawarcia małżeństwa mieszanego.

Ponad granicami

W konferencji wzięło udział blisko 150 kanonistów z Polski, Włoch, Francji, Białorusi, Czech i Słowacji. Uczestnicy spotkania dyskutowali nad takimi tematami, jak zawarcie małżeństwa mieszanego między osobą należącą do Kościoła katolickiego i osobą ochrzczoną należącą do innego Kościoła lub wspólnoty kościelnej, zawarcie małżeństwa między osobą ochrzczoną należącą do Kościoła katolickiego a osobą nieochrzczoną. - Problematyka zwłaszcza prawa małżeńskiego jest ważna w kontekście obecności Polski w Unii Europejskiej - podkreślił, ks. prof. dr hab. Józef Krukowski, prezes Stowarzyszenia Kanonistów Polskich.
Organizatorami konferencji byli: Stowarzyszenie Kanonistów Polskich na czele z ks. prof. Krukowskim, Kuria Metropolitalna w Częstochowie, na czele z ks. dr. Krzysztofem Dziubem, wicekanclerzem Kurii Metropolitalnej w Częstochowie, Katedra Kościelnego Prawa Publicznego i Konstytucyjnego KUL-u oraz Wydział Nauk Prawnych Towarzystwa Naukowego KUL.
Podczas konferencji abp Francesco Coccopalmerio i abp Stanisław Nowak, metropolita częstochowski, otrzymali dyplom honorowych członków Stowarzyszenia Kanonistów Polskich.
Patronat nad konferencją objął abp Stanisław Nowak, patronat medialny - Tygodnik Katolicki „Niedziela”.

Specjalnie dla „Niedzieli” powiedział

Abp Francesco Coccopalmerio - przewodniczący Papieskiej Rady ds. Tekstów Prawnych
Tematyka Międzynarodowej Konferencji Kanonistów, zorganizowanej w Częstochowie, ma ogromne znaczenie dla Kościoła i jego codziennej praktyki. To tematyka bardzo aktualna, gdyż w naszych czasach Kościół jest m. in. wezwany do podjęcia działań ekumenicznych także w sferze prawa kanonicznego. Także w codziennym duszpasterstwie kapłani spotykają się z wieloma problemami, zwłaszcza w zakresie prawa małżeńskiego, i muszą na te problemy odpowiadać w sposób właściwy, zawsze prowadząc do jedności, zawsze poszukując ducha Chrystusowego.
Obecna konferencja pokazuje również, że polscy kanoniści mają ważny głos w Kościele w istotnych prawnych kwestiach.