Akcja Katolicka w trosce o królestwo prawdy i życia
Bp Mariusz Leszczyński
Uroczystość Chrystusa Króla Wszechświata – doroczne święto Akcji Katolickiej – skłania zawsze jej członków do pogłębionej refleksji nad ich posłannictwem w Kościele i w świecie. W tym roku okazję ku temu daje m.in. list papieża Piusa XI „Quae nobis” – o Akcji Katolickiej – skierowany przed osiemdziesięcioma laty do arcybiskupa wrocławskiego kard. Adolfa Bertrama („List J. Św. Papieża Piusa XI do Kardynała A. Bertrama o Akcji Katolickiej z 13 listopada 1928 roku”, przekł. S. Pszonka, Lublin 1929, ss. 24).
Warto przypomnieć, że Pius XI, doceniając w Kościele rolę ruchów katolickich, widział w nich skuteczną siłę, zdolną podjąć dzieło rechrystianizacji obyczajów oraz krzewienia zasad chrześcijańskich w życiu indywidualnym i publicznym. Takim ruchem miała być właśnie Akcja Katolicka. Już w swej pierwszej encyklice „Ubi arcano Dei” (1922) zwrócił uwagę na wzrastające w świecie nastroje wrogości, nienawiść między narodami, walkę klas i partii politycznych, chciwość, żądzę władzy, terror i przemoc, osłabienie życia rodzinnego i upadek obyczajów. Powodem tego było usunięcie autorytetu Boga z życia społecznego i porzucenie zasad Ewangelii. Dlatego – podkreślał – trzeba powrócić do Chrystusa, przywrócić Jego pokój, jako źródło porządku prawa i władzy, oraz słuchać nakazów Kościoła, który jest nauczycielem i stróżem tych praw.
Idee i zasady Akcji Katolickiej papież sprecyzował i rozwinął we wspomnianym liście „Quae nobis”. W myśl zawartych tam wskazań, ma ona przysposabiać swych członków do pełni życia chrześcijańskiego i uczynić z nich apostołów, którzy będą skutecznie wspierać szeregi duchowieństwa w dziele chrystianizacji życia i kultury. Powinna być zarazem inicjatywą duchową i religijną oraz „społeczną”, gdyż ma szerzyć Królestwo Chrystusowe.
Głównym zadaniem Akcji Katolickiej powinna być więc troska o życie chrześcijańskie każdego człowieka oraz wprowadzanie zasad Ewangelii i katolickiej nauki społecznej w zlaicyzowaną kulturę, szczególnie w te środowiska, które są mało dostępne dla kapłanów. „Czyż Akcja ta – podkreśla Pius XI – nie na to powstała, żeby dawać społeczeństwu najlepszych obywateli, państwu zaś sumiennych i biegłych urzędników?”. Dlatego „nakazuje swym członkom poszanowanie prawowitej władzy, posłuszeństwo prawom, zachowywanie i przestrzeganie tego wszystkiego, na czym opiera się dobro i pomyślność narodów (…), wszystkiego, co się przyczynia do spokoju i trwałości społeczeństwa”. Warunkiem powodzenia misji Akcji Katolickiej jest zgodność w jednym i wspólnym apostolstwie hierarchicznym księży (asystentów) i wiernych świeckich, czemu mają służyć zwarte i karne struktury organizacyjne, jako podmiot działania.
List Piusa XI „Quae nobis” stał się inspiracją dla pierwszej w Polsce po II wojnie światowej rozprawy doktorskiej o Akcji Katolickiej, którą napisał przed 50 laty na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim znany socjolog Kościoła – ks. prof. dr hab. Witold Zdaniewicz SAC. Tytuł rozprawy brzmi: „Wskazania Piusa XI w liście «Quae nobis» a ich realizacja w Polsce. Próba oceny polskiej Akcji Katolickiej jako czynności społecznej, na podstawie socjografii polskiej Akcji Katolickiej” (mps, Lublin 1958). Praca ta jest cennym źródłem wiedzy dla szerokich kręgów zainteresowanych historią i działalnością tej organizacji. Jest również próbą odpowiedzi na pytania: Jaką rolę odegrała Akcja Katolicka w przemianach dokonanych w społecznej sferze polskiego katolicyzmu w okresie międzywojennym i czy zrealizowała zadania wyznaczone jej przez Piusa XI? Pytania te, jak i przesłanie zawarte w liście „Quae nobis” są aktualne także dzisiaj dla Akcji Katolickiej w Polsce.
Kolejny rok pracy formacyjnej i apostolskiej Akcja Katolicka będzie realizować zgodnie z programem duszpasterskim Kościoła w Polsce na 2008/2009 r. i w oparciu o własne kierunki działania, zawarte m.in. w książce pt. „«Otoczmy troską życie». Akcja Katolicka w służbie życiu. Materiały formacyjne na 2009 r.” (red. ks. T. Borutka, Warszawa 2008).
Niech nową inspiracją dla niej w dziele formowania swych członków i w misji ewangelizacyjnej będą słowa Papieża Benedykta XVI skierowane do włoskiej Akcji Katolickiej: „Przyjmując apostolskie cele Kościoła, w duchowej jedności z następcą św. Piotra i w aktywnej współodpowiedzialności z Pasterzami, wyrażacie służebną i twórczą równowagę między Kościołem powszechnym a Kościołem lokalnym, który wzywa do wniesienia waszego niezastąpionego wkładu w budowanie wspólnoty (...). Umiejcie zatem zawsze żyć na miarę waszego chrztu, który zanurzył was w śmierci i zmartwychwstaniu Jezusa, dla zbawienia każdego człowieka, którego spotkacie, i dla zbawienia świata spragnionego pokoju i prawdy. Bądźcie «obywatelami godnymi Ewangelii» i «sługami mądrości chrześcijańskiej dla świata bardziej ludzkiego» (...).
Bądźcie odważnymi świadkami i prorokami ewangelicznego radykalizmu; w Kościele, który codziennie konfrontuje się z mentalnością relatywistyczną, hedonistyczną i konsumpcyjną, umiejcie poszerzać przestrzenie racjonalności w znaku wiary przyjaznej inteligencji, zarówno w środowisku powszechnej dzisiaj kultury masowej, jak i w środowiskach kultury pogłębionej; w Kościele, który wzywa do heroizmu świętości, odpowiadajcie bez lęku, ufając zawsze w miłosierdzie Boże (...). Pogłębiajcie waszą modlitwę, ukierunkujcie wasze postępowanie zgodnie z odwiecznymi wartościami Ewangelii, pozwólcie się prowadzić Maryi Dziewicy, Matce Kościoła” („Chrześcijaństwo w służbie Włoch…”, w: „L’Osservatore Romano”, 5-6 maja 2008, nr 105, s. 1).
Bp Mariusz Leszczyński jest Krajowym Asystentem Kościelnym Akcji Katolickiej.
"Niedziela" 47/2008