Reklama

Niedziela Kielecka

Rytuał wigilijnego opłatka

W Polsce łamanie się opłatkiem wykształciło rytuał odrębny i jedyny, wynikający z przywiązania do tradycji, ze specyfiki polskiej historii, która – w ostatnich dwustu latach na ogół tragiczna – sprawiła, że Polacy, uwikłani w losy Ojczyzny, zbyt często spędzali Wigilie poza domem. Ale zawsze, w miarę możliwości, łączyło ich misterium opłatka.

Niedziela kielecka 51/2019, str. I

[ TEMATY ]

Boże Narodzenie

wigilia

opłatek

TD

Na wigilijnym stole najważniejszy jest opłatek

Na wigilijnym stole najważniejszy jest opłatek

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Chociaż żelazorytnictwo opłatkowe (czyli wyrabianie ozdobnych form do pieczenia opłatków) jest pochodzenia obcego, to tylko w Polsce zostało podniesione do rangi sztuki i zapoczątkowało nowy, osobny dział grafiki. Obce wzory dostosowano do oryginalnego polskiego folkloru. Najstarsze z zachowanych opłatków pochodzą z XVII wieku i są bezcennym dokumentem obyczajowym staropolskiej kultury (a nawet architektury, gdyż na opłatkach przedstawiano budowle świeckie, sakralne, miejskie pejzaże itp.). Kielce mają w tej dziedzinie swoją tradycję.

W latach powojennych renomowaną i znaną w całym kraju opłatkarnię prowadziły siostry dominikanki, zaopatrując setki parafii. Zorganizowała ją, podobnie jak żłobek, jedna z sióstr przybyłych z Gdańska – Cherubina Schreiber. Pierwsza maszyna, z której korzystały siostry była ufundowana przez bp. Czesława Kaczmarka. Na jego cześć została nazwana „Czesław”. Kilkanaście lat temu siostry zakończyły tę działalność, choć wielu kielczan dobrze pamięta ostatnie lata opłatkarni na Kawetczyźnie.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Podczas wigilii dzielenie się opłatkiem rozpoczynał zawsze pan domu lub w jego zastępstwie najstarszy syn, a potem dzielili się już wszyscy uczestnicy wieczerzy, składając sobie życzenia i żegnając się krzyżem. Szanując pozostałe po wieczerzy resztki poświęconego przecież opłatka wycinano z niego „światy”, delikatne ozdoby zawieszane u powały na gałęziach wigilijnych podłaźników lub choinki. Za najstarszy przekaz literacki o ozdobach z opłatka uznaje się fragment poematu „Horsztyński” J. Słowackiego. Nadal ozdabia się paczki opłatków papierową wstążką, z wykorzystaniem rysunków scen ewangelicznych, łączonych z polską tradycją.

Reklama

Ozdoby z opłatka to polska specjalność – nie są znane poza naszym krajem. „Światy” były charakterystyczne dla Polski centralnej i południowej, a więc i dla obszarów Kielecczyzny. Inspirację dla tych form stanowiła często sztuka kościelna, rzeźby i obrazy, na których Chrystus trzyma w dłoni symbol swej władzy i panowania – „świat”, kulę – wyobrażającą kulę ziemską – z zatkniętym krzyżem.

Dzisiaj „światy” to już raczej specjalność inicjatyw etnograficznych i wykonuje się je raczej z niepoświęconych opłatków. Na szczęście. Bo czy dzisiaj szanujemy resztki z opłatków nie tylko domowych, ale pozostałych po tych masowych spotkaniach opłatkowych, które od końca listopada do początków lutego odbywają się w szkołach, zakładach pracy, domach kultury…? Dzielmy się opłatkiem, ale też szanujmy go, szanujmy to jedyne w swoim rodzaju polskie misterium.

2019-12-19 13:32

Ocena: +1 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Dziś potrzeba nam zasłuchania

[ TEMATY ]

KSM

opłatek

bp Tadeusz Lityński

Zielona Góra

Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży

Katarzyna Krawcewicz

Spotkanie rozpoczęło się jasełkami i kolędowaniem

Spotkanie rozpoczęło się jasełkami i kolędowaniem

7 stycznia w Zielonej Górze miał miejsce opłatek Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży.

Spotkanie odbyło się w siedzibie Komendy Wojewódzkiej OHP. Początek nowego roku to dobry czas na refleksję, w jakim kierunku powinna iść formacja i działanie. - Dziś na pewno potrzebujemy ogromu łask Bożych, żeby tam, gdzie niedomagamy, gdzie może czegoś nam brakuje, Boża łaska nas umacniała, żebyśmy cały czas czuli się dziećmi Boga. Wtedy wiemy, że Ktoś nad nami czuwa, chce nam pomóc, wesprzeć nas w czasie naszych prób – mówi prezes diecezjalnego KSM Jakub Kusiowski. – W tym roku obchodzimy też 30-lecie reaktywacji Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży w naszej diecezji. Staramy się ze wszystkich sił jak najlepiej działać, jak najwięcej młodych ludzi zachęcać, ale też samych siebie formować. Więc przy okazji dzisiejszego opłatka na pewno można nam życzyć otwartości na drugiego człowieka, żebyśmy nie zamykali się w sobie. Bo rzeczywiście teraz mamy takie trudne czasu, kiedy coraz więcej młodych ludzi koncentruje się przede wszystkim na sobie, coraz mniej jest relacji albo przenoszone są one do sieci. Potrzebujemy łaski, miłości, dobroci i tego, żebyśmy byli dla siebie po prostu przyjaciółmi.

CZYTAJ DALEJ

Bratanek Józefa Ulmy o wujku: miał głęboką wiarę, silny moralny kręgosłup i niezależność myśli

2024-03-24 08:43

[ TEMATY ]

Ulmowie

Zbiory krewnych rodziny Ulmów

Wiktoria i Józef Ulmowie

Wiktoria i Józef Ulmowie

Bratanek błogosławionego Józefa Ulmy, Jerzy Ulma, opisał swojego wujka jako mężczyznę głębokiej wiary, którego cechował mocny kręgosłup moralny i niezależność myśli. O ciotce, Wiktorii Ulmie powiedział, że była kobietą niezwykle energiczną i pełną pasji.

W niedzielę przypada 80. rocznica śmierci Józefa i Wiktorii Ulmów oraz ich dzieci. Zostali oni zamordowani przez Niemców 24 marca 1944 r. za ratowanie Żydów, których Niemcy zabili jako pierwszych.

CZYTAJ DALEJ

Ojciec Pio tajemnice Męki Pańskiej nie tylko kontemplował, ale jej ślady nosił na ciele

2024-03-28 23:15

[ TEMATY ]

Droga Krzyżowa

św. o. Pio

Wydawnictwo Serafin

O. Pio

O. Pio

Mistycy wynagrodzenia za grzechy są powołani do wzięcia w milczeniu grzechów i cierpienia świata na siebie, w zjednoczeniu z Jezusem z Getsemani. Rzeczywiście, Ojciec Pio tajemnice Męki Pańskiej nie tylko kontemplował i boleśnie przeżywał, ale jej ślady nosił na własnym ciele, aby w zjednoczeniu ze swoim Boskim Mistrzem współdziałać w wynagradzaniu za ludzkie grzechy. Jako czciciel Męki Pańskiej chciał, aby i inni korzystali z jego dobrodziejstwa.

„Misterium miłości. Droga krzyżowa z Ojcem Pio” to rozważania drogi krzyżowej, które proponuje nam br. Błażej Strzechmiński OFMCap - znawca życia i duchowości Ojca Pio. Rozważania każdej ze stacji przeplatane są z fragmentami pism Stygmatyka. Książka wydana jest w niewielkiej, poręcznej formie i zawiera także miejsce na własne notatki, co doskonale nadaje się do osobistej kontemplacji Drogi krzyżowej.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję