Czas jego powstania, na podstawie ekspertyzy specjalistów, datuje się na XV wiek, a ściślej na ok. 1440-60.
Wizerunek jest najcenniejszym zabytkiem kościoła w Gołczy, przenoszonym każdorazowo do kolejnych budowanych tam świątyń parafialnych.
Pomóż w rozwoju naszego portalu
Katalog zabytków sztuki w Polsce wymienia obraz „Matki Boskiej z Dzieciątkiem” umieszczony w późnobarokowym lewym bocznym ołtarzu i go datuje na XVI wiek. Wg ks. St. Dobrzanowskiego, autora monografii parafii Gołcza, obraz ten był „przynajmniej w trzecim z kolei [kościele] wybudowanym w 1585 r., a może już we wcześniejszym – w początkach XVI wieku”. Tak jak obecnie, w kolejnych drewnianych kościołach, obraz znajdował się w lewym bocznym ołtarzu.
Reklama
Obraz z Gołczy reprezentuje typ ikonograficzny maryjnego wizerunku kultowego, zaliczany do kategorii hodegetrii „piekarskich”, „małopolskich”, obecnie zwanych krakowskimi, powstałych w małopolskich warsztatach malarskich w XV-XVII wieku. Odwołują się one do bizantyjskiej ikony Hodegetrii, czyli wskazującej drogę do Boga. Madonna ukazana jest do bioder, prawie frontalnie, lewą ręką podtrzymuje Dzieciątko, wzrok kierując na patrzącego. Jasnowłosy Jezus spogląda na Matkę, prawą ręką błogosławi, lewą podtrzymuje Ewangeliarz. Przed konserwacją obraz był przysłonięty drewnianą płaskorzeźbioną sukienką, całkowicie zasłaniającą wystawę malarską, co uniemożliwiło poznanie jego rzeczywistego stanu zachowania. Okazał się on zły, z licznymi ubytkami. Celem konserwacji obrazu było przywrócenie jego wartości historycznej i artystycznej, a zatem wykonanie pełnej konserwacji technicznej i estetycznej.
Te specjalistyczne prace przeprowadzono na Wydziale Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki ASP w Krakowie, pod kierunkiem dr Anny Sękowskiej, w roku 2015. Wówczas została także urządzona specjalna kaplica w kościele, dla wyeksponowania obrazu i organizacji kultu.
Odsłonięta oryginalna warstwa malarska różni się kolorystyką w obrębie szat postaci i tła. Zachowane srebrne tło z niemal kompletnym napisem wokół nimbu: „Regina Caeli Laetare Alla Quia Quem Meruisti P (ortare”) jest rzadkością, gdyż większość teł w Hodegetriach typu krakowskiego jest nieoryginalna.
Jak informuje ks. prob. Edward Kuzka, jest to jedyny wizerunek maryjny w kościele, a przy tym najcenniejszy historycznie, więc wszystkie formy maryjnego kultu przy nim się skupiają. – W każdą sobotę miesiąca wierni, ze szczególnym uczestnictwem róż różańcowych, modlą się modlitwą różańcową – mówi. Także nabożeństwa majowe, różańcowe, do Matki Bożej Nieustającej Pomocy – odprawiają się przed wizerunkiem gołczańskiej ikony.
Zachowane wota wyeksponowano w bocznej kaplicy, ale nie są one udokumentowane. Zapewne część z nich zaginęła.