Reklama

Wiara

Lepiej chronić

Czy badania naukowe dotyczące naruszeń wolności religijnej i propozycje zmian w prawie mogą lepiej zabezpieczyć przestrzeganie tego podstawowego prawa człowieka?

Niedziela Ogólnopolska 1/2022, str. 34-35

Grażyna Kołek

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Z raportów przedstawiających przypadki naruszenia wolności religijnej w Polsce, przygotowywanych i publikowanych przez Laboratorium Wolności Religijnej (www.laboratoriumwolnosci.pl/raporty), wynika jednoznacznie, że w ostatnich kilku latach w Polsce zwiększa się lawinowo liczba naruszeń tej wolności. Autorzy raportu dotyczącego zdarzeń z 2020 r. wyróżnili aż siedem kategorii naruszeń: fizyczne ataki na osoby wierzące; niszczenie i znieważanie miejsc kultu; niszczenie i znieważanie symboli religijnych i przedmiotów czci religijnej; ograniczanie publicznego wyznawania wiary; dyskryminacja ze względu na przekonania religijne; nawoływanie do nienawiści na tle różnic wyznaniowych albo znieważanie grupy ludności lub jakiejś osoby z powodu jej przynależności wyznaniowych oraz inne.

W raporcie w sposób niezwykle precyzyjny i profesjonalnie udokumentowany obalono mit o uprzywilejowanej pozycji chrześcijan, a zwłaszcza katolików w Polsce. Niestety – co szczególne zadziwia prawników – w ponad połowie przypadków ataków na sferę wolności religijnej uprawnione i zobowiązane organy państwowe nie podjęły żadnej interwencji prawnej w celu wykrycia sprawców i zbadania okoliczności ich wystąpienia, mimo że fakt ich dokonania nie budził wątpliwości, a właściwe organy zostały o nich powiadomione.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Szkiełkiem i okiem

Wskazane powyżej zjawisko wymaga wszechstronnej analizy naukowej specjalistów, którzy zajmują się tą problematyką z różnych perspektyw. Przykładem tego typu działań są niewątpliwie raporty Laboratorium Wolności Religijnej, stanowiące ważną podstawę badań prowadzonych m.in. przez prawników. Z uwagi na prawny aspekt problemu – w żaden sposób niedezawuujący analiz o charakterze kulturowym, politycznym, religijnym czy społecznym – warto zaprezentować dwa cenne projekty naukowe poświęcone tytułowej problematyce, zrealizowane w 2021 r.

Efekty badań naukowych w ramach krajowego projektu, który został przeprowadzony w Instytucie Wymiaru Sprawiedliwości w Warszawie, zebrano w publikacji zatytułowanej Prawna Ochrona wolności sumienia i religii. Stan „de lege lata” i postulaty „de lege ferenda”. W badaniach wzięli udział specjaliści zajmujący się problematyką prawa wyznaniowego.

Reklama

Liczne propozycje legislacyjne, zwłaszcza w zakresie prawa cywilnego i karnego, wynikające z przeprowadzonych w ramach projektu interdyscyplinarnych badań naukowych, zmierzają do zapewnienia skuteczniejszej ochrony wolności sumienia i religii w Polsce, w tym ochrony przed prześladowaniem na tle religijnym oraz dyskryminacją. Ochrona wolności sumienia i religii, uznawanej stosunkowo powszechnie za podstawowe prawo człowieka, jest jednym z zadań współczesnych państw. Przestrzenią działania państwa w tym zakresie jest – a jeśli nie jest, to powinno być – zagwarantowanie i umożliwienie każdemu korzystania z przysługującej mu wolności sumienia i religii. Stąd tak istotne jest, aby ochrona wolności sumienia i religii na poziomie konstytucyjnym i ustawowym opierała się na generalnej zasadzie, że człowiekowi należy przyznać jak najwięcej wolności, a ograniczać ją tylko w takich sytuacjach i tylko w takim stopniu, w jakich jest to konieczne. Dlatego też nie można przyjąć koncepcji, według której państwo jest całkowicie niekompetentne w sprawach religijnych, w tym w zakresie ochrony wolności sumienia i religii. Autorzy badań postulują podjęcie przez parlament prac legislacyjnych nad poprawieniem standardów ochrony wolności religijnej. Również kluczowe – jak wynika z raportów i badań – są działania prokuratury i sądów, od których w głównej mierze zależy, czy przepisy będą przestrzegane i właściwie egzekwowane.

Nie tylko Polska

Drugim wartym odnotowania projektem badawczym dotyczącym ochrony wolności religijnej był międzynarodowy projekt „Wolność sumienia i religii” koordynowany przez Instytut Prawa Porównawczego im. Ferenca Mádla w Budapeszcie. W badaniach wzięli udział eksperci z państw Europy Środkowej, tj. z Chorwacji, Czech, Polski, ze Słowacji, Słowenii, z Serbii i Węgier.

Reklama

Przeprowadzone analizy pozwoliły nie tylko na pierwsze w skali międzynarodowej opracowanie zagadnień dotyczących prawnych aspektów obecności symboli religijnych w siedmiu państwach Europy Środkowej, ale także na sformułowanie ważnych konkluzji i postulatów de lege ferenda w książce zatytułowanej Symbole religijne w przestrzeni publicznej. Analizy dotyczące wybranych państw Europy Środkowej. W badaniach zostało uwzględnione orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu, które ma istotny wpływ na prawne systemy krajowe i praktykę ochrony symboli religijnych w przestrzeni publicznej.

Analiza systemów prawnych doprowadziła do wniosku, że używanie symboli religijnych w przestrzeni publicznej nie jest generalnie unormowane explicite na poziomie zarówno konstytucji, umów międzynarodowych, jak i ustaw. Jedynie wyjątkowo istnieją uregulowania, które pośrednio mogą zakazywać używania symboli religijnych w przestrzeni publicznej w konkretnym aspekcie.

Co ciekawe, naukowcy stosunkowo sceptycznie podeszli do zagadnienia unormowania, w jakich miejscach mogą się pojawiać symbole religijne. Obecny ogólny brak uregulowań prawnych nie jest w praktyce problemem, te zagadnienia bowiem zazwyczaj są samodzielnie rozwiązywane na zasadzie konsensusu poprzedzonego dyskusją, zaś symbole religijne w naszej części Europy są powszechne w przestrzeni publicznej. Brak zakazu umieszczania symboli religijnych w miejscach publicznych wynika najczęściej z wąskiego katalogu ewentualnego ograniczenia wolności religijnej, co jest gwarantowane na poziomie norm konstytucyjnych i międzynarodowych.

Co dalej?

Państwa Europy Środkowej, które mają za sobą spore doświadczenie w zakresie walki o wolność religijną, mogą być przykładem dla innych państw Europy, w jaki sposób uzasadnić i zagwarantować obecność symboli religijnych w przestrzeni publicznej. Pozostaje mieć nadzieję, że naukowe badanie naruszeń wolności religijnych i propozycje zmian legislacyjnych przyczynią się do zdecydowanie lepszej ochrony tej wolności, uznawanej za jedno z podstawowych praw człowieka.

Autorzy są prawnikami, specjalistami m.in. prawa wyznaniowego.

2021-12-27 12:46

Ocena: +2 -2

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Wielki Piątek zostawia nas nagle samych na środku drogi... Zapada cisza

Agnieszka Bugała

Te godziny, które dzieliły świat od śmierci do zmartwychwstania musiały być czasem niepojętego napięcia...

Święte Triduum to dni wielkiej Obecności i... Nieobecności Jezusa. Tajemnica Wielkiego Czwartku – z ustanowieniem Eucharystii i kapłaństwa – wciąga nas w przepastną ciszę Ciemnicy. Wielki Piątek, po straszliwej Męce Pana, zostawia nas nagle samych na środku drogi. Zapada cisza, która gęstnieje. Mrok, w którym nie ma Światła. Wielka Sobota – serce nabrzmiewa od strachu, oczekiwanie zadaje ból fizyczny. Wróci? Przyjdzie? Czy dobrze to wszystko zrozumieliśmy? Święte Triduum – dni, których nie można przegapić. Dni, które trzeba nasączyć modlitwą i trwaniem przy Jezusie.

CZYTAJ DALEJ

Bratanek Józefa Ulmy o wujku: miał głęboką wiarę, silny moralny kręgosłup i niezależność myśli

2024-03-24 08:43

[ TEMATY ]

Ulmowie

Zbiory krewnych rodziny Ulmów

Wiktoria i Józef Ulmowie

Wiktoria i Józef Ulmowie

Bratanek błogosławionego Józefa Ulmy, Jerzy Ulma, opisał swojego wujka jako mężczyznę głębokiej wiary, którego cechował mocny kręgosłup moralny i niezależność myśli. O ciotce, Wiktorii Ulmie powiedział, że była kobietą niezwykle energiczną i pełną pasji.

W niedzielę przypada 80. rocznica śmierci Józefa i Wiktorii Ulmów oraz ich dzieci. Zostali oni zamordowani przez Niemców 24 marca 1944 r. za ratowanie Żydów, których Niemcy zabili jako pierwszych.

CZYTAJ DALEJ

Groby Pańskie 2024 - Stwórz z nami galerię

2024-03-29 09:19

Marzena Cyfert

Parafia pw. Ducha Świetego we Wrocławiu

Parafia pw. Ducha Świetego we Wrocławiu

Piękną tradycją stało się budowanie w kościołach Grobu Pańskiego. Zapraszamy do przesyłania nam zdjęć z waszych kościołów i kaplic, a to pozwoli nam stworzyć piękną galerię. Czekamy na wasze zdjęcia, które możecie wysyłać na adres wroclaw@niedziela.pl

Prosimy, aby zdjęcia przesyłać do Niedzieli Zmartwychwstania.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję