Reklama

Kościół nad Odrą i Bałtykiem

Architektoniczna perła Szczecina

Bazylika Świętego Jakuba Apostoła powraca do dawnej świetności.

Niedziela szczecińsko-kamieńska 7/2022, str. VI

[ TEMATY ]

renowacja

Szczecin

archikatedra

Ks. Robert Gołębiowski

Perła zabytków – fragment najstarszej części katedry z czasów jej budowy

Perła zabytków – fragment najstarszej części katedry z czasów jej budowy

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Misja św. bp. Ottona z Bambergu w 1124 r. stała się zalążkiem ideowym powstania kościoła św. Jakuba w Szczecinie. Wychodząc naprzeciw potrzebom kolonistów niemieckich, osiadłych w Szczecinie w pierwszej połowie XII wieku, pochodzący z Bambergu bogaty mieszczanin Jakob Beringer za aprobatą księcia Bogusława I rozpoczął na początku lat 80. XII wieku budowę kościoła, którą ukończono w 1187 r. Konsekracji dla wiernych pochodzenia niemieckiego dokonał w tym samym roku ówczesny biskup kamieński Zygfryd, przekazując jednocześnie patronat nad świątynią klasztorowi benedyktynów św. Michała nieopodal Bambergu.

Dzieje budowy kościoła

Można je podzielić na kilka okresów, w tym cztery okresy budowy i przebudowy w okresie średniowiecza, a następnie kolejny przy odbudowie i przebudowie po zniszczeniach dokonanych podczas oblężenia przez wojska brandenburskie w 1677 r., i na koniec generalna renowacja świątyni w drugiej połowie XIX wieku i odbudowa po zniszczeniach II wojny światowej. Latem 1944 r., w wyniku dwóch nocnych nalotów alianckiego lotnictwa kościół został bardzo poważnie uszkodzony (całkowicie zniszczony dach korpusu nawowego i hełm wieży oraz północna elewacja budowli). Ucierpiało również wyposażenie świątyni, które spłonęło.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

W latach 1947-49 ruiny kościoła tymczasowo zabezpieczono przed dalszą destrukcją, a w 1954 r. powstał projekt utworzenia nowej parafii w Śródmieściu. Ordynariusz gorzowski, ks. Zygmunt Szelążek 23 grudnia 1954 r. podpisał dekret erygujący parafię św. Jakuba Apostoła, który wszedł w życie z dniem 1 stycznia 1955 r. Między 1972 a 1974 r. odbudowano katedrę. Do podjęcia decyzji o odbudowie ruiny kościoła przyczyniło się przede wszystkim przekazanie świątyni na własność Kościołowi oraz utworzenie diecezji szczecińsko-kamieńskiej. Autorami projektu odbudowy zostali szczecińscy architekci: Stanisław Latour i Adam Szymski, a pracami budowlanymi kierował ówczesny proboszcz ks. Julian Janas. 26 lutego 2018 r. został rozstrzygnięty przetarg na renowację wraz z przebudową, rozbudową i nadbudową północnej części katedry (ściany północnej), która podczas działań wojennych została doszczętnie zburzona, a w latach 70. XX wieku odbudowana bez zachowania stylu gotyckiego.

Rozbudowa, przebudowa i renowacja

Reklama

O dotychczasowych dokonaniach i prowadzonych nieustannie pracach opowiada nam, jednocześnie oprowadzając po całkowicie odrestaurowanych wnętrzach ściany północnej, Dorian Sierek, kierownik techniczny, odpowiedzialny za całokształt prac: – Na przestrzeni minionych trzech lat zmieniliśmy całkowicie ścianę północną, dzięki projektantom Sławomirowi Kiersnowskiemu i Maciejowi Płotkowiakowi, którzy przeprojektowali całą ścianę północną i zaplecze techniczne. W ścianie północnej dół został przeorganizowany w całkowicie innym stylu. Nastąpiła zmiana zakrystii głównej, która została przeniesiona do pierwotnego miejsca używanego przez wiele lat. Podłoga ceramiczna nawiązująca do nawy głównej katedry, wypalana ręcznie w piecach węglowych, została wykonana w Cegielni Dąbrówka pod Łodzią. Wróciliśmy w ten sposób do dwóch zakrystii, czyli zakrystii głównej dla księży oraz zakrystii technicznej, gdzie siostry przygotowują np. kwiaty. Co ważne, przybyło w katedrze toalet. Są w zakrystiach, ale także dla wiernych z podjazdem dla wózków oraz z przewijakiem dla niemowlaków. Dodatkowo w ścianie północnej mamy trzy duże sale, z których dwie są już wykonane, a trzecia będzie realizowana później według innego projektu. Do każdej sali wykonany jest aneks kuchenny oraz dwie toalety. Są to duże sale po 150 m2, a każda z nich ma dwa wyjścia ewakuacyjne i docelowo przy dużych koncelebrach mogą one służyć jako dodatkowe zakrystie. Warto dodać, że łącznie w katedrze będzie dziewięć toalet.

Historyczne odkrycia

Jako jedyna katedra będziemy mieli trzy windy. Obok wind w wieży w ścianie północnej prawie już wykonana jest kolejna, która obsłuży całą ścianę, a dodatkowo zjedzie do krypt, które odnaleźliśmy w czasie prac. Podczas renowacji pojawił się na początku problem stropów. Wszystkie pięć stropów zostało wykonanych od początku, a np. strop zerowy, na którym znajduje się zakrystia, jest stropem samonośnym, co pozwala na prowadzenie pod nim prac górniczych.

Dotąd odkryta jest pierwsza krypta i odkryliśmy oryginalne schody z XVIII wieku z nawy głównej. Podczas tych prac znaleźliśmy również sarkofagi z 46 ciałami mocno zgruzowanymi, ale zostały one zebrane, zabezpieczone i pochowane w jednej z krypt przed kaplicą Maryjną. Na samej górze ściany projektowane jest muzeum katedralne. Projekt ściany północnej został tak przeprojektowany, aby klatki ewakuacyjne spełniały także rolę ewakuacji dla samego muzeum. Wykonaliśmy także termomodernizację katedry, a wszystkie stropy zostały zabezpieczone wełną i membraną.

Reklama

Za chwilę ruszamy z demontażem wszystkich witraży oraz wymienimy całe oszklenie. Będą to okna systemowe w postaci szyby zewnętrznej – pancernej, drugiej wewnętrznej – wygłuszającej i właściwego witraża zabezpieczonego przed ingerencją człowieka. Powstanie przez to potężny zysk energetyczny i cieplny. Należy także dodać, że cegła na elewacji została dobrana na podstawie cegły wieżowej.

Projekty, plany i ekspozycje

Cała ściana północna została tak zaprojektowana, aby pokazać historię katedry, czyli żeby nie ominąć dokonań prof. Stanisława Latoura, który rozpoczął odbudowę. Koniecznie trzeba dodać, że powstało aż sześć projektów odnowy tej ściany, a wybrany ma właśnie nawiązywać do wiernego odzwierciedlenia dawnych wieków. Prace ze ścianą północną powinny zakończyć się do czerwca, ale nie oznacza to końca prac, gdyż powiedzmy to sobie, że katedra jest w ciągłej budowie! Dotyczy to, chociażby kaplicy Maryjnej, gdzie wracamy do oryginalnego wyglądu. Powstanie tam chór, tak jak było to w 1854 r., wracamy do poprzedniego układu ławek, zostanie ściągnięty cały tynk do wys. 4 m, aby pokazać oryginalną cegłę, filary zostaną odsłonięte, aby były widoczne cegły. Zostaną zabezpieczone także sklepienia, szczególnie istniejące tam mozaiki i będzie wybudowane delikatne prezbiterium oraz dobudowany zostanie przedsionek przeciwpożarowy. Czeka nas jeszcze „regotyzacja” portalu od ściany północej, czyli tego wejścia, które przetrwało bombardowania wojenne oraz dokończenie ściany płn. elewacji od strony wieży.

Zwiedzając nowe zakrystie oraz powstałe sale na różnych kondygnacjach, a także dolne krypty ukazała się nam najstarsza, pierwotna część katedry, która zostanie wyeksponowana.

Nasza bazylika kryje jeszcze w sobie wiele nieodkrytych zakątków, które niedługo staną się perłą architektoniczną, ale o tym na bieżąco informować będziemy czytelników Niedzieli.

2022-02-08 12:01

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Majestat i skromność

Dzięki odpowiedniemu oświetleniu, oczyszczeniu cegieł i kompleksowej rewitalizacji zostaje zauważona na nowo – tak mówi o częstochowskiej bazylice archikatedralnej ks. Włodzimierz Kowalik, proboszcz parafii Świętej Rodziny w Częstochowie.

Maciej Orman: Czy miał Ksiądz chwile zwątpienia lub strachu podczas prowadzonych prac rewitalizacyjnych? Ks. Włodzimierz Kowalik: Podejmując się tego dzieła, liczyłem na Bożą opiekę i błogosławieństwo, wyrażone konkretnie przez błogosławieństwo księdza arcybiskupa, dlatego też, aby rozpocząć je w imię Boże, abp Wacław Depo celebrował Mszę św., w której uczestniczyli parafianie, projektanci i wykonawcy prac. Miałem świadomość, że chociaż jest to ogromne wyzwanie, to podjęte z Panem Bogiem powiedzie się. Miałem w pamięci słowa Psalmu 127: „Jeżeli Pan domu nie zbuduje, na próżno się trudzą ci, którzy go wznoszą”. Natomiast był jeden moment, który trochę napawał obawą. Kiedy schody zostały rozebrane, a przed ścianą frontową wykonano potężne wykopy, i kiedy patrzyłem w dół, gdzie przygotowano teren do zalewania żelbetowej płyty pod nowe schody, czasami przychodziły takie myśli, żeby nie nastąpiło jakieś pęknięcie. Wtedy uspokajali mnie konstruktorzy i architekci, znakomici fachowcy.
CZYTAJ DALEJ

Psycholog: adopcja błogosławieństwem dla dzieci, którymi m.in. nie zaopiekowali się naturalni rodzice

2024-11-07 16:51

[ TEMATY ]

adopcja

Radom

psycholog

fotolia.com

- Dzięki adopcji dzieci mogą znaleźć się w kochającej rodzinie - powiedziała Monika Dudek, która jest psychologiem w Katolickim Ośrodku Adopcyjnym w Radomiu, działającym przy Caritas Diecezji Radomskiej. 9 listopada będziemy obchodzić Światowy Dzień Adopcji, którego celem jest popularyzacja adopcji w społeczeństwie oraz uświadomienie, jak ważną rolę spełniają rodziny adopcyjne.

Zdaniem Moniki Dudek trzeba wykorzystać każdą okazję do tego, aby przypominać o adopcji, że są dzieci, które czekają na to, że ktoś je pokocha. Mówi, że adopcja jest w pewnym sensie błogosławieństwem dla dzieci, którymi nie zaopiekowali się naturalni rodzice lub, które zostały dotknięte nieszczęściem utraty rodziców. - Dzięki adopcji dzieci mogą znaleźć się w kochającej rodzinie, znaleźć dom i ciepło. W tym okresie warto podkreślić, jak ważną rolę odgrywa rodzina adopcyjna, jak ważna jest adopcja i jednocześnie podziękować właśnie tym rodzinom adopcyjnym za ich miłość, wytrwałość, zaangażowanie, otwarte serca, jakie wkładają w proces wychowywania dzieci - podkreśliła.
CZYTAJ DALEJ

Czy Wigilia będzie dniem wolnym? Sejm projektem ustawy w tej sprawie zajmie się dziś

2024-11-08 07:25

[ TEMATY ]

wigilia

wolna Wigilia

Karol Porwich/Niedziela

W piątek zaplanowano w Sejmie pierwsze czytanie projektu Lewicy o ustanowieniu Wigilii dniem wolnym od pracy. Regulacja zakłada, że Wigilia będzie wolna dla wszystkich pracowników, również tych pracujących w placówkach handlowych.

Z harmonogramu Sejmu wynika, że dyskusja nad poselskim projektem nowelizacji ustawy o dniach wolnych od pracy zostanie przeprowadzona w godzinach 16:30 - 18:00.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję