Reklama

Pruski najmita i Łomża

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Wojna z Rosją o Konstytucję 3 Maja wybuchła w niewłaściwym dla Rzeczypospolitej czasie. Przygotowania defensywne z 1792 r. nie zostały ukończone. Mimo to, a może właśnie dlatego, Polska i Litwa rozporządzały znacznymi zasobami finansowymi. Armia podzielona została na trzy części. Mniej więcej połowa pod dowództwem księcia Józefa Poniatowskiego rozlokowana była w Koronie. Doborowe pułki gwardyjskie, w liczbie ok. 10 tys. ludzi, Stanisław August Poniatowski zatrzymał w Warszawie. Pozostała część stacjonowała na Litwie.
Wydaje się niezrozumiałe powołanie przez króla na stanowisko głównodowodzącego armii litewskiej księcia Ludwika von Wurtemberga. Rzeczpospolita posiadała wówczas kilkunastu polskich oficerów tej rangi, w tym także w służbie czynnej. Jest to tym bardziej zastanawiające ze względu na złą sławę, jaką miał w Polsce ten pruski najmita.
W pierwszych dniach maja 1792 r. generał-lejtnant Wurtemberg wyruszył na Litwę. Wcześniej przyjął oficjalną nominację i powiązane z tym uposażenie w wysokości 4000 dukatów (72000 złp). W drodze zatrzymał się w Wołczynie, nie wykazując najmniejszej chęci spełnienia przyjętych zobowiązań. Ostentacyjnie począł udawać chorego, upewniając zarazem Stanisława Augusta o swej lojalności. Mimo nacisków ze strony rodziny stale rozpraszał oddziały, zwlekał z wyjazdem do wojska. Śmiało można powiedzieć, iż Wurtemberg zgubiłby armię litewską, gdyby nie czujność komisji cywilno-wojskowej w Łomży.
Łomżyńska komisja cywilno-wojskowa powstała, jak wiele podobnych w Rzeczypospolitej, na mocy uchwały Sejmu Wielkiego. Była proporcjonalnym organem państwowo-samorządowym. Jej działalność nie została doceniona ani dostatecznie zbadana. W każdym razie przyczyniła się do zaprowadzenia ładu i wzmożenia bezpieczeństwa w mieście. Za jej też przyczyną sprawiedliwie rozdzielano obciążenia obywatelskie w latach 1788-92. Komisja składała się przeważnie z młodych i wykształconych patriotów, którzy niejednokrotnie obrócili wniwecz działania, szkodzące tak Polsce jak Litwie.
W końcu maja 1792 r. funkcjonariusze cywilni i wojskowi zatrzymali w Łomży podejrzanego kuriera. Podążał z Litwy do Prus. Podczas rewizji znaleziono przy nim listy Ludwika von Wurtemberga do dworu w Berlinie. Ich treść sprawiła, że pośpiesznie wysłano je do kancelarii królewskiej w Warszawie.
W listach tych Wurtemberg wyjaśniał motywy i cele swojej "taktyki" wojennej w Wołczynie i na Litwie. Chciał osłabić, a tym samym ułatwić kierującemu carską armią północy generałowi Michaiłowi Kreczetnikowi, rozbicie wojsk litewskich. Aby uniknąć spodziewanych trudności i powikłań w związku z formalną nawet funkcją dowódcy wojskowego Rzeczypospolitej, prosił kancelarię berlińską o wstawiennictwo u carycy Katarzyny II.
Pakiet listów był więc dowodem jawnej zdrady. Generał-lejtnant Ludwik von Wurtemberg został odwołany. A po dwóch następnych zmianach na stanowisku głównodowodzącego generał major Szymon Zabiełło doprowadził niemal nietkniętą armię litewską pod Warszawę. Niemniej wojna w obronie Konstytucji 3 Maja została przegrana.
Dziwić może łagodna kara, jaką poniósł Wurtemberg. Dziwić może postawa króla. Stanisław August Poniatowski był przeciwnikiem wojny. Rację mieli jednak zwolennicy. Ofiara nie była daremna. I nigdy nie jest. Ale też nigdy nie jest konieczna.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2003-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Święcenia diakonatu w diecezji toruńskiej

2024-06-22 13:47

Renata Czerwińska

- To z waszych rodzin Pan Bóg wybiera. To one są tą żyzną glebą, z których On wybiera do posługi kapłańskiej, misyjnej, życia konsekrowanego, a także założenia rodziny – mówił bp Józef Szamocki podczas święceń diakonatu, które odbyły się 22 czerwca w toruńskiej katedrze.

Do święceń przystąpiło pięciu młodych mężczyzn, pochodzących z parafii w Grudziądzu, Toruniu, Nowym Mieście Lubawskim i Jabłonowie Pomorskim.

CZYTAJ DALEJ

W Kościele jest miejsce dla młodych

2024-06-22 07:49

[ TEMATY ]

KSM

bp Tadeusz Lityński

Zielona Góra

Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży

Katarzyna Krawcewicz

Jubileuszowa Msza święta miała miejsce w parafii Podwyższenia Krzyża Świętego w Zielonej Górze

Jubileuszowa Msza święta miała miejsce w parafii Podwyższenia Krzyża Świętego w Zielonej Górze

 30 lat – dokładnie tyle czasu działa Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży w diecezji zielonogórsko-gorzowskiej. Swój jubileusz KSM-owicze świętowali 21 czerwca.

Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży w naszej diecezji istnieje od 7 marca 1994. Wtedy to powołał je dekretem bp Adam Dyczkowski, a zrobił to na prośbę samych młodych ludzi, którzy chcieli mieć swoje miejsce w Kościele. Kilka miesięcy później, a dokładnie 18 listopada, w zielonogórskiej konkatedrze przedstawiciele trzech oddziałów złożyli przyrzeczenie: „Przez cnotę, naukę i pracę służyć Bogu i Ojczyźnie GOTÓW”. Od tamtego czasu kolejni młodzi ludzie decydują się na ten krok.

CZYTAJ DALEJ

Niosą iskrę miłosierdzia w świat

2024-06-22 15:35

Małgorzata Pabis

    W sobotę 22 czerwca z Sanktuarium Bożego Miłosierdzia, do Francji wyruszyło160 motocyklistów!

    W drodze zatrzymują się w Godzinie Miłosierdzia, odmawiają Koronkę, niosą orędzie Bożego Miłosierdzia Europie. Hasłem tegorocznej pielgrzymki „Iskry Miłosierdzia” są słowa: „Obudź się Córo Kościoła”.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję